وهابیت:تصحیح قرائتهای افراطی از دین
*تصحیح قرائت های افراطی از دین
با اینکه سلفیان(ابن تیمیه و پیروانش وبه تبع آنها محمد بن عبدالوهاب وپیروانش)، در آثار خود ملاک های اختصاصی برای مسلمان قلمداد کردن افراد از غیر آنها قرار داده اند، اما اگر به منابع دینی رجوع شود :خواهیم دید که .او ل؛ قرآن کریم اطلاق کفر را نسبت به کسانی که اظهار اسلام نموده اند، مورد نکوهش قرار داده است« یا أَیِّهَا َالُّذِین آمَنُوا إِذا ْضَرَبْتُم فِی ِسَبِیل ِاللُّه فَتَبَیُّنُوا َ ال وتَقُولُوا ْلِمَن أَلْقى ُإِلَیْکُم َالسُّ لم َلَسْت ... مُؤْمِنا َکَذلِک ْکُنْتُم ْمِن ،ُقَبْل ُّفَمَن ُاللُّه عَلَیْکُم (»... /نساء64 ) ثانیا؛ در منابع فریقین، لک اس لم و ایمان در« ،شهادتین تصدیق روز قیامت، نماز، حج، روزه و زکات و خمس» ،شمرده شده(بخاری1681 ،1 ،08 بنقل از مقاله
، ... خشونت مذهبی در پناه نص گرایی13) روایات پرش ماری صرف شهادت به وحدانیت خدا، حتی بدون ،]التزام عملی بدانها راسبب تعلق احکام مسلمان و ضرورت حفظ جان و مال آنان دانسته است.(مسلم، [بی تا 4 ،1801) دلیل اینکه سلفیه خود را تابع تفکر سلف دانسته و استناد به روایات«...خیر امتی قرنی»کرده اند ، این است که می گویند چون آنها با پیامبر (ص) مصاحبت داشته اند یا دست کم با مصاحبان پیامبر (ص) مصاحبت نموده اند، پس پیامبر (ص) همه اصول دینی را، به اصحابش فرمودند و صحابه نیز بر فهم و دریافت کامل آنچه از قرآن و حدیث می آموختند حریص بودن .دپس باید فهم آنان را مبنا قرار داده و فهم خویش از قرآن .و سنت را با آنها هماهنگ نماییم ،(بداشتی2831 ،261- 236) .اما این سخن از جهاتی محل تأمل است او ال اثبات مصاحب بودن همه کسانی که پیامبر (ص) را درک کرده اند امر دشواری است، چرا که بعضی از صحابه و تابعین به دلیل افترا بستن)بر پیامبر(ص) متهم به فسق بوده اند، چون بر پیامبر (ص) افترا می .بستندهمچنین ممکن است افرادی از خلف در فهم مسائل پیرامون توحید و فهم روایات، از سلف دقیق تر باشند، چرا که خود سلف این روایات را از پیامبر (ص) نقل کرده اند«: رب حامل فقه و لیس بفقیه و رب حامل فقه الی من هو افقه منه ؛ چه بساکسانی که پیام رسان علم نبوی باشند اما خود عالم نباشند و چه .بسا حامل فقهی، فقیهتر از او باشند » لذا گذشته گرایی سلفیه بعنوان روش شناخت در مفاهیم توحیدی وقتی صحیح است که به دقت، عدالت و صداقت و اعلمیت سلف به طور کامل، اطمینان داشته باشیم در )حالی که چنین شرایطی احراز نشده است. (همان بی تردید در جهان معاصر تلقی های رایج سلفیان درباره جنگ و جهاد با مخالفان و اعمال خشونت در این زمینه، با تکیه بر معنای ظاهری و فارغ از هرگونه تفسیر و تاویل و تحلیل شان نزول برخی آیات همچون« َ و ْقاتِلُوهُم حَتُّى الَتَکُون ٌفِتْنَة َ وَیَکُون ُالدِّین ِلِلُّه ِفَإِن انْتَهَوْا ال َعُدْوان ُّإِ ل عَلَى الظُّالِمِین (» /بقره163 ) و « یاأَیِّهَا ِّالنُّبِی ِحَرِّض َالْمُؤْمِنِین عَلَى الْقِتال (»... /همان219 ... ) و است. درحالی که با دقت در آیات قرآن، خواهیم دید که جنگ نامحدود و ابتدایی در قرآن به رسمیت شناخته نشده و قرآن کریم تاکید می کند که مسلمانان باید با کسانی که با آنان می /جنگند، نبرد کنند(مائده33 ) و در صورت گروش دشمنان به صلح و عدم توطئه آنان بر ترک مخاصمه با ایشان تاکید می.ورزد« َ وْإِن جَنَحُوا ِلِلسُّلْم ْفَاجْنَح ...لَها » /(انفال91) با دقت در سخنان برخی از چهره های شاخص سلفیان و تکفیری ها از جمله بن لدن 1 (یکی از بنیانگذاران القاعده)،ایمن الظواهری 2 در می یابیم که این افراد با تاثیر پذیری از اندیشه های سید قطب، امروزه با عنوان آموزه«جهاد »به کشتار و ترور افراد(اعم از مسلمان و غیر مسلمان)می .پردازند این درحالی است که براساس گفتمان غالب و قول مشهور در نزد فقهای شیعه و اهل تسنن، جهاد زمانی مشروع است که دفاعی باشد نه ابتدایی. لوه بر این، در بین شیعه، جهاد ا بتدایی بدون اذن امام معصوم یا نائب خاص امام ممنوع ،است.(مغنیه7497 ،989- 983 ،]؛ شریف کاشانی، [بی تا302 ،؛ طباطبایی7478 ،442- 440 ؛ صالحی 1 ،)بن لدن با استناد مکرر به تفسیر سید قطب به ضرورت حاکم ساختن اسلام در تمام زمین سخن میگوید.(بن لدن، بی تا1 ،4) 2 ) او نیز در کتاب خود با عنوان«سلحشوران زیر پرچم پیامبر » ،روشن اندیشی خود را مدیون سید قطب میداند.(برگن1363 ،95)
،نجف آیادی7359 ،20 ) در میان اهل سنت نیز هرچند برخی از منابع از وجوب جهاد ابتدایی سخن گفته اند. اما برخی علمای معاصر اه ل سنت بر«ماهیت دفاعی جهاد » ،تاکید دارند.(صالحی نجف آبادی7359 ، 93 ، بنقل از محمدعبده977- 979)
