تفسیرقرآن:سوره بقره؛آیه216
«٢١٦»کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ وَ هُوَ کُرْهٌ لَکُمْ وَ عَسى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسى أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ وَ اللّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ
جهاد بر شما مقرّر شد،در حالى که براى شما ناخوشایند است و چه‌بسا چیزى را ناخوش دارید،در حالى که خیر شما در آن است و چه‌بسا چیزى را دوست دارید،در حالى که ضرر و شرّ شما در آن است.و خداوند (صلاح شما را)مى‌داند و شما نمى‌دانید.
نکته‌ها:
کلمه«کُره»به مشقّتى گفته مى‌شود که انسان از درون خود احساس کند،مانند ترس از جنگ.و«کَره»به مشقتى گویند که از خارج به انسان تحمیل شود،مانند حکم اجبارى در آیه‌ى «اِئْتِیا طَوْعاً أَوْ کَرْهاً قالَتا أَتَیْنا طائِعِینَ» ١به آسمان‌ها و زمین گفتیم:یا با رغبت بیایید یا با اکراه،گفتند:ما با رغبت مى‌آییم.
آیه قبل مربوط به مال دادن بود و این آیه مربوط به جان دادن است.
اکراه از جنگ،یا به خاطر روحیّه‌ى رفاه‌طلبى است و یا به جهت انسان دوستى و رحم به دیگران و یا بخاطر عدم توازن قوا و برترى دشمن است.قرآن مى‌فرماید:شما آثار و نتایج جهاد را نمى‌دانید و فقط به زیان‌هاى مادّى و ظاهرى آن توجّه مى‌کنید،در حالى که خداوند از اسرار و آثار امروز و فرداى کارها در ابعاد مختلفش آگاه است.
جنگ با همه‌ى سختى‌هایى که دارد،آثار مثبت و فوایدى نیز دارد.از جمله:
الف:توان رزمى بالا مى‌رود.
ب:دشمن جسور نمى‌شود. ج:روح تعهّد و ایثار در افراد جامعه بوجود مى‌آید.
د:قدرت و عزت اسلام و مسلمانان در دنیا مطرح مى‌شود.
ه:امدادهاى غیبى سرازیر مى‌گردد.
و:روحیّه‌ى استمداد از خدا پیدا مى‌شود.
ز:اجر و پاداش الهى بدست مى‌آید.
ح:روحیّه‌ى ابداع و اختراع و ابتکار بوجود مى‌آید.
جهاد در ادیان دیگر
برخلاف تبلیغاتى که دنیا براى صلح و علیه خشونت دارد،مسئله جهاد در راه دین،در تمام ادیان آسمانى بوده و یک ضرورت حتمى است.
در تورات مى‌خوانیم:
*ساکنان شهر را بدم شمشیر بکش و اموالشان را جمع نماى. ١
*همگى ایشان را هلاک ساز و ترحّم منما. ٢
*چون براى مقاتله بیرون روى و دشمن را زیاد بینى،نترس. ٣
*برادر و دوست و همسایه خود را بکشد تا کفّاره گوساله‌پرستى باشد. ٤
*موسى جمعیّتى را به‌سوى جنگ حرکت داد و مقاتله مهمّى صورت گرفت. ٥
در انجیل متى آمده است:
*گمان مبرید که آمده‌ام تا سلامتى بر زمین بگذارم،نیامده‌ام تا سلامتى بگذارم،بلکه شمشیر را. ٦
*هرکه جان خود را دریابد(و به جنگ نیاید)آن را هلاک سازد و هرکه جان خود را به خاطر من هلاک کرد آن را خواهد یافت. ٧در انجیل لوقا مى‌خوانیم:
*دشمنان را که نخواستند من بر ایشان حکمرانى کنم،در اینجا حاضر ساخته،پیش من به قتل رسانید. ١
*هرکس شمشیر ندارد،جامه خود را فروخته آن را بخرد. ٢
در قرآن نیز در سوره‌هاى آل عمران، ٣مائده ٤و بقره ٥از وجود جنگ و جهاد در ادیان گذشته،سخن به میان آمده است.
پیام‌ها:
١-ملاک خیر و شر،آسانى و سختى و یا تمایلات شخصى نیست،بلکه مصالح واقعى ملاک است و نباید به پیشداورى خود تکیه کنیم. «عَسى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ»
٢-کراهت و محبّت نفسانى،نشانه‌ى خیر و شرّ واقعى نیست. «تَکْرَهُوا... وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ... تُحِبُّوا... وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ»
٣-جنگ و جهاد در راه دین،مایه‌ى خیر است. «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ... وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ»
٤-تسلیم فرمان خدایى باشیم که براساس علم بى‌نهایت به ما دستور مى‌دهد، گرچه ما دلیل آن را ندانیم. «وَ اللّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ»
