تفسیرقرآن :سوره آل عمران ؛ آیه 77
«٧٧»إِنَّ الَّذِینَ یَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَ أَیْمانِهِمْ ثَمَناً قَلِیلاً أُولئِکَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ
همانا کسانى که پیمان خدا و سوگندهاى خودشان را به بهاى ناچیزى مىفروشند،برایشان نصیبى در آخرت نیست و خداوند در قیامت با آنها سخن نمىگوید و به آنان نیز نظر(لطف)نمىکند،آنها را(از گناه)پاک نمىسازد و براى آنان عذابى دردناک است.
نکتهها:
این آیه،کسانى را که پیمانشکنى مىکنند،به پنج نوع قهر الهى تهدید مىکند:بىبهرگى و خسارت در آخرت،محرومیّت از توجه خداوند،محرومیّت از نظر لطف الهى،محرومیّت از پاکى از گناه و گرفتارى به عذاب دردناک.
در روایات شیعه و سنّى آمده است که رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند:«لا ایمان لمن لا امان له و لا دین لمن لا عهد له»کسى که مراعات امانت نکند،ایمان کاملى ندارد و آن کسى که به عهد خویش وفادار نباشد،دین کامل ندارد. ١
در روایات آمده است:مراد از «بِعَهْدِ اللّهِ» ،حقایق مربوط به پیامبر اسلام در تورات است که به دست عالمان یهود،تحریف گشته است.
مقایسه کنیم وضع کسانى را که از جانب خداوند به آنها سلام داده مىشود؛ «سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ» ٢با کسانى که خدا هیچ سخنى با آنان نگوید؛ «لا یُکَلِّمُهُمُ اللّهُ» و اگر نالهاى سر دهند با جملهى «اِخْسَؤُا فِیها وَ لا تُکَلِّمُونِ» ٣خفه مىشوند.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: هرکس با سوگند،مال و ثروت برادرش را به ناحق بخورد،مورد غضب الهى است.سپس این آیه را تلاوت کردند. ٤
حضرت على علیه السلام فرمودند:مراد از نگاه خداوند در قیامت؛ «لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ» نگاه رحمت است،(نه نگاه با چشم). ٥
پیامها:
١- پیمانشکنى با خدا،از گناهان کبیره است.این نوع تهدید پىدرپى، درباره هیچ گناه دیگرى در قرآن مطرح نشده است. «یَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ... لا خَلاقَ لَهُمْ...»
٢-سوگند دروغ براى دینفروشى،سبب محرومیّت در قیامت مىشود.
«یَشْتَرُونَ... أَیْمانِهِمْ» ٣-دنیاپرستى،ریشهى پیمانشکنى است. «ثَمَناً»
٤-بهاى پیمانشکنى هرچه باشد،کم است. «ثَمَناً قَلِیلاً»
٥-کیفرهاى قیامت،متناسب با عملکرد خود ماست.بىاعتنایى ما به تعهّدات الهى،سبب بىاعتنایى خدا به ماست. «لا یُکَلِّمُهُمُ، لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ، لا یُزَکِّیهِمْ»
٦-عذابهاى اخروى،هم روحى و روانى است «لا یُکَلِّمُهُمُ اللّهُ» هم جسمى «وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ»