تفسیرقرآن:سوره بقره؛آیه276
«٢٧٦»یَمْحَقُ اللّهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ وَ اللّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ کَفّارٍ أَثِیمٍ
خداوند ربا را نابود مىکند،ولى صدقات را افزایش مىدهد و خداوند هیچ انسان ناسپاس و کافرِ گنهکارى را دوست نمىدارد.
نکتهها:
کلمهى«محق»به معناى نقصان تدریجى است و مُحاق به ماه گفته مىشود که نورش در شبهاى آخر آنچنان کاهش یافته که دیده نمىشود.و در مقابل،«ربا»به معنى رشد تدریجى است.
این آیه یادآور مىشود که هرچند رباخوار به قصد انباشت ثروت،از دیگران ربا مىگیرد،ولى خداوند برکت و آثار خوبى که باید ازدیاد مال داشته باشد از ربا مىگیرد.لازم نیست خود مال رَبَوى از بین برود،بلکه اهدافى که از افزایش ثروت در نظر است از بین مىرود.در نظام رَبَوى،سعادت،محبّت و امنیّت نیست و چه بسیار ثروتمندانى که از سرمایه خود،هیچ نوع راحتى و آرامش و یا محبوبیّتى بدست نمىآورند،ولى در نظامى که در آن انفاق،صدقه و قرضالحسنه رایج باشد،آن جامعه از برکات زیادى برخوردار است.در آن نظام،فقرا مأیوس نبوده و اغنیا در فکر تکاثر نیستند.محرومان به فکر انتقام و سرقت،و اغنیا نگران حراست و حفاظت اموال خود نمىباشند و جامعه از یک تعادل نسبى همراه با الفت و رحمت و تفاهم و امنیّت برخوردار خواهد بود.در تفسیر کبیر فخر رازى آمده است:وقتى رباخوار، عواطف و عدالت انسانى را در خود محو کند،خود و اموالش مورد نفرین فقرا قرار مىگیرد و کینه و انتقام و توطئه سرقت هر لحظه او را تهدید مىکند و این نمونهاى از آن نابودى است که در آیه مطرح شده است.
پیامها:
١-به رشد ظاهرى ثروت خیره نشوید،نظام اقتصادى براساس ربا رو به نابودى است. «یَمْحَقُ اللّهُ الرِّبا»
٢-نابود کردن مال ربوى،از سنّتهاى الهى است. «یَمْحَقُ اللّهُ الرِّبا» فعل مضارع نشانهى استمرار است.
٣-رواج صدقه و زکات،سبب رشد و استوارى اقتصاد است. «یُرْبِی الصَّدَقاتِ»
٤-رباخوار،از رحمت و محبّت الهى محروم است. «وَ اللّهُ لا یُحِبُّ کُلَّ کَفّارٍ أَثِیمٍ»
٥-رباخوار،بسیار ناسپاس و گنهکار است.او با گرفتن ربا خود را ضامن مردم، زندگى خود را حرام،عباداتش را باطل،و حرص و طمع قساوت را بر خود حاکم مىگرداند. «کَفّارٍ أَثِیمٍ»