تفسیرقرآن:سوره بقره؛آیه246
«٢٤٦»أَ لَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِی إِسْرائِیلَ مِنْ بَعْدِ مُوسى إِذْ قالُوا لِنَبِیٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنا مَلِکاً نُقاتِلْ فِی سَبِیلِ اللّهِ قالَ هَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ أَلاّ تُقاتِلُوا قالُوا وَ ما لَنا أَلاّ نُقاتِلَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ قَدْ أُخْرِجْنا مِنْ دِیارِنا وَ أَبْنائِنا فَلَمّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ تَوَلَّوْا إِلاّ قَلِیلاً مِنْهُمْ وَ اللّهُ عَلِیمٌ بِالظّالِمِینَ
آیا ندیدى گروهى از بزرگان بنى اسرائیل را که بعد از موسى به پیامبر خود گفتند:براى ما زمامدار(و فرماندهى)برانگیز تا(تحت فرماندهى او) در راه خدا پیکار کنیم،او گفت:آیا احتمال مىدهید که اگر دستور جنگ به شما داده شود(نافرمانى کرده و)پیکار و جهاد نکنید؟گفتند:چگونه ممکن است در راه خدا پیکار نکنیم،در حالى که از خانه و فرزندانمان رانده شدهایم؟پس چون دستور جنگ بر آنان مقرّر گشت،جز عدّه اندکى، سرپیچى کردند و خداوند به ظالمان آگاه است.
نکتهها:
«مَلأ»به بزرگان و اشرافى گفته مىشود که هیبت آنها چشم و سینهها را پر مىکند.
بنى اسرائیل بعد از حضرت موسى علیه السلام،به خاطر قانونشکنى و رفاهطلبى ،مجدّداً تحت سلطه و فشار طاغوت قرار گرفته،آزادى و سرزمین خود را از دست دادند.آنها براى نجات از آوارگى و خارج شدن از زیر یوغ طاغوت،تصمیم به مبارزه گرفتند و از پیامبر خویش اشموئیل خواستند براى آنها فرمانده و امیرى را انتخاب کند تا به رهبرى او با طاغوت مبارزه کنند،ولى با همه این ادعاها وقتى دستور صادر شد،همه آنها جز اندکى به میدان نبرد پشت کرده و از آن دستور سرپیچى نمودند. پیامها:
١-مسلمانان باید با دقّت تاریخ بنى اسرائیل را بنگرند و پند بگیرند. «أَ لَمْ تَرَ»
٢-فقدان رهبر الهى،عامل پراکندگى،آوارگى و ستمپذیرى است. «مِنْ بَعْدِ مُوسى»
٣-بعضى از انبیا،تنها براى گروهى از مردم رسالت داشتند،نه همهى مردم. «إِذْ قالُوا لِنَبِیٍّ لَهُمُ» ١
٤-فرمانده نظامى باید از سوى رهبر آسمانى انتخاب و نصب شود. «اِبْعَثْ لَنا» پس دین از سیاست جدا نیست.
٥-پیروزى در جنگ،فرمانده لایق مىخواهد. «اِبْعَثْ لَنا مَلِکاً»
٦-براى نجات از طاغوتها باید به انبیاى الهى پناه برد. «قالُوا لِنَبِیٍّ لَهُمُ»
٧-تعهّد گرفتن از کسانى که پیشنهادات اصلاحى دارند لازم است. «هَلْ عَسَیْتُمْ»
٨-رهبر باید آیندهنگر باشد و احتمال پیمانشکنى و فرار از مسئولیّت را از سوى مردم بدهد. «هَلْ عَسَیْتُمْ»
٩-جهاد براى رفع ظلم و دفاع از وطن،جهاد در راه خداست. «وَ ما لَنا أَلاّ نُقاتِلَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ قَدْ أُخْرِجْنا مِنْ دِیارِنا وَ أَبْنائِنا»
١٠-پیدایش مشکلات،سبب بیدارى و حرکت براى رهایى است. «أُخْرِجْنا»
١١-میدان مبارزه،بستر ارزیابى افراد پرادّعا است. «تَوَلَّوْا»
خوش بود گر محک تجربه آید به میان تا سیهروى شود هرکه در او غش باشد
١٢- پیمانشکنان و شعاردهندگان بىعمل،ظالمند. «عَلِیمٌ بِالظّالِمِینَ»
١٣-خداوند آگاه است،پس اینهمه تظاهر براى چه؟! «وَ اللّهُ عَلِیمٌ»