عصر ظهور

«٢٤٥»مَنْ‌ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ‌ اللّهَ‌ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ‌ لَهُ‌ أَضْعافاً کَثِیرَةً‌ وَ اللّهُ‌ یَقْبِضُ‌ وَ یَبْصُطُ‍‌ وَ إِلَیْهِ‌ تُرْجَعُونَ‌ 
کیست که به خداوند وام دهد،وامى نیکو تا خداوند آن را براى او چندان برابر بیافزاید و خداوند(روزى بندگان را)محدود و گسترده مى‌سازد،و به‌سوى او بازگردانده مى‌شوید. 
نکته‌ها: 
در تفاسیر مختلف ١آمده است که این آیه به دنبال آیه قبل که مردم را به جهاد تشویق مى‌کرد،مؤمنان را به انفاق و وام ترغیب مى‌نماید.زیرا همان گونه که براى امنیّت و صیانت جامعه،نیاز به جهاد و تلاش مخلصانه است،همچنین براى تأمین محرومان و تهیه وسایل جهاد،نیاز به کمک‌هاى مادّى مى‌باشد. 
موضوع وام دادن به خدا،هفت بار در قرآن آمده است.تفسیر مجمع البیان ٢شرایطى را براى قرض‌الحسنه بیان کرده است.از آن جمله: 
١-از مال حلال باشد.٢-از مال سالم باشد. 
٣-براى مصرف ضرورى باشد.٤-بى‌منّت باشد. 
٥-بى‌ریا باشد.٦-مخفیانه باشد. 
٧-با عشق و ایثار پرداخت شود.٨-سریع پرداخت شود. 
٩- قرض‌دهنده خداوند را بر این توفیق شکرگزار باشد. 
١٠-آبروى گیرنده وام حفظ‍‌ شود. 
«قرض»،در زبان عربى به معناى بریدن است و اینکه به وام،قرض مى‌گویند بخاطر آن است که بخشى از مال بریده و به دیگران داده مى‌شود تا دوباره بازپس گرفته شود.کلمه «بسط‍‌»به معناى گشایش و وسعت است و«بساط‍‌»به اجناسى گفته مى‌شود که در زمین پهن شده باشد. 
جهاد،گاهى با جان است که در آیه قبل مطرح شد و گاهى با مال است که در این آیه مطرح شده است. 
کلمه«کثیر»در کنار کلمه«اضعاف»،نشانه‌ى پاداش بسیار زیاد است.و جمله«یضاعفه» بجاى«یضعفه»رمز مبالغه و ازدیاد است. ١
تعبیرِ قرض به خداوند، نشان‌دهنده آن است که پاداش قرض الحسنة برعهده خداوند است. 
به جاى فرمان به قرض دادن،سؤال مى‌کند که کیست که به خداوند قرض دهد،تا مردم احساس اکراه و اجبار در خود نکنند،بلکه با میل و رغبت و تشویق به دیگران قرض دهند. 
از آنجا که انسان غریزه منفعت طلبى دارد،لذا خداوند براى تحریک انسان،از این غریزه استفاده کرده و مى‌فرماید: «فَیُضاعِفَهُ‌ لَهُ‌ أَضْعافاً» 
به جاى«قرض به مردم»فرمود:«به خداوند قرض دهید»،تا فقرا احساس کنند خداوند خودش را به جاى آنان گذاشته و احساس ضعف و ذلّت نکنند. 
بااینکه وجود ما و هرچه داریم از خداوند است،امّا خداوند گاهى خود را مشترى و گاهى قرض‌گیرنده معرفى مى‌کند تا ما را به این کار تشویق نماید.حضرت على علیه السلام فرمودند: 
جنود آسمان‌ها و زمین از آن خداست،پس آیه قرض براى آزمایش شماست. ٢
امام کاظم علیه السلام فرمود:از مصادیق قرض به خداوند،کمک مالى به امام معصوم است. ٣
گرچه در آیه،قبض و بسط‍‌ به خداوند نسبت داده شده است،ولى در روایات مى‌خوانیم:هرکه با مردم گشاده دست باشد،خداوند به او بسط‍‌ مى‌دهد و هرکس با مردم بخل ورزد، خداوند نسبت به او تنگ مى‌گیرد. 
در روایات،پاداش قرض الحسنة هیجده برابر،ولى پاداش صدقه ده برابر آمده است. ٤و دلیل این تفاوت چنین بیان شده است که قرض را افراد محتاج مى‌گیرند،ولى هدیه و بخشش گاهى به غیر محتاج نیز داده مى‌شود. ١
به فرمودۀ روایات:هرکس بتواند قرض بدهد و ندهد،خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى‌کند. ٢
هنگامى که این آیه نازل شد:«من جاء بالحسنة فله خیر منها» ٣ هرکس کار خوبى آورد، بهتر از آن را پاداش مى‌گیرد.پیامبر صلى الله علیه و آله از خداوند تقاضاى ازدیاد کرد،آیه نازل شد: «فَلَهُ‌ عَشْرُ أَمْثالِها» ٤ده برابر داده مى‌شود.باز درخواست نمود،آیه قرض‌الحسنه با جمله‌ى «أَضْعافاً کَثِیرَةً‌» نازل شد. 
پیامبر متوجّه شد که کثیرى که خداوند مقدّر کند،قابل شماره نیست. ٥
پاداش خدا به قرض‌دهندگان،هم در دنیا و هم در آخرت است.زیرا در کنار« أَضْعافاً کَثِیرَةً‌ » مى‌فرماید: «وَ إِلَیْهِ‌ یُرْجَعُونَ‌» گویا حساب قیامت،جدا از پاداش‌هاى دنیوى است. 
جلوى بدآموزى و سوء برداشت باید گرفته شود.اگر در اوّل آیه خداوند با لحنى عاطفى از مردم قرض مى‌خواهد،بدنبال آن مى‌فرماید: «وَ اللّهُ‌ یَقْبِضُ‌ وَ یَبْصُطُ‍‌» تا مبادا گروهى همچون یهود خیال کنند که خداوند فقیر است و بگویند: «إِنَّ‌ اللّهَ‌ فَقِیرٌ وَ نَحْنُ‌ أَغْنِیاءُ» ٦و همچنین بدانند که قرض گرفتن خدا،براى رشد انسان است،نه به خاطر نیاز او.منافقان مى‌گفتند:به مسلمانان انفاق نکنید تا از دور رسول خدا پراکنده شوند. 
قرآن در جواب آنها فرمود:آنها در چه باورى هستند،مگر نمى‌دانند خزائن آسمان‌ها و زمین در دست خداوند است! ٧
پیام‌ها: 
١-کمک به خلق خدا،کمک به خداست. «یُقْرِضُ‌ اللّهَ‌» بجاى«یقرض الناس» 
٢-براى ترغیب مردم به کارهاى خیر،تشویق لازم است. «فَیُضاعِفَهُ‌ لَهُ‌ أَضْعافاً کَثِیرَةً‌» 
٣-اگر ما گشایش و تنگ دستى را بدست خدا بدانیم،راحت انفاق مى‌کنیم.«و اللّه یَقْبِضُ‌ وَ یَبْصُطُ‍‌» 
٤-اگر بدانیم که ما به‌سوى او بازمى‌گردیم و هرچه داده‌ایم پس مى‌گیریم،راحت انفاق خواهیم کرد. «إِلَیْهِ‌ تُرْجَعُونَ‌»