تفسیرقرآن:سوره بقره؛آیه217
«٢١٧»یَسْئَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فِیهِ قُلْ قِتالٌ فِیهِ کَبِیرٌ وَ صَدٌّ عَنْ سَبِیلِ اللّهِ وَ کُفْرٌ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِخْراجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ عِنْدَ اللّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَ لا یَزالُونَ یُقاتِلُونَکُمْ حَتّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ
(اى پیامبر!)از تو دربارهى جنگ در ماه حرام سؤال مىکنند،بگو:جنگ در آن ماهها(ذىالقعده،ذىالحجه،محرم و رجب،گناهى)بزرگ است،ولى بازداشتن(مردم)از راه خدا و کفر ورزیدن به او و(بازداشتن مردم از) مسجد الحرام و اخراج ساکنانش از آنجا،(گناهش)نزد خداوند بزرگتر است.(زیرا ایجاد)فتنه،از قتل بالاتر است.(مشرکان)پیوسته با شما مىجنگند،تا اگر بتوانند شما را از دینتان برگردانند،و هرکس از شما که از دینش برگردد و در حال کفر بمیرد،اعمال آنان در دنیا و آخرت تباه مىشود و آنان اهل دوزخند و همیشه در آن خواهند بود.
نکتهها:
مراد از کلمه«فتنة»در آیه،شرک،شکنجه،امتحان و بلوى است.
در تفاسیر شیعه و سنى آمده است:رسول اکرم صلى الله علیه و آله شخصى را به نام عبد اللّه بن جحش به همراه هشت نفر با نامهاى براى کسب اطلاعات از کفّار و مشرکان فرستاد،امّا بعد از ملاقات، درگیرى پیش آمد و در این بین رئیس گروه مقابل کشته شد و دو نفر از آنان به اسارت درآمده و اموالشان مصادره گردید.
این حادثه در اوّل ماه رجب که از ماههاى حرام است ١واقع شده بود،در حالى که این گروه گمان کرده بودند که آخر جمادىالثانى است،نه اوّل رجب.به هر حال این قتال اشتباهاً در اوّل رجب صورت گرفت و کفّار این موضوع را دستاویز قرار داده و شایع کردند که مسلمانان احترام ماههاى حرام را نگه نمىدارند.
در برابر این تبلیغات دشمنان،قرآن جواب مىدهد که گرچه جنگ در ماه حرام واقع شده، ولى این قتال به اشتباه از سوى مسلمانان صورت گرفته است،در حالى که شما مشرکان به عمد مرتکب گناهانى شدهاید که مجازات آنها به مراتب از قتال در ماه حرام بیشتر است.
بنابراین شما با داشتن سابقهى آنهمه جنایت و رسوایى و ارتکاب گناهان بزرگ،نباید این عمل اشتباه را دستاویز قرار دهید.
حبط عمل مرتد در دنیا،به این است که از فوائد اسلام محروم مىشود.زیرا کیفر او،جدایى از همسر مسلمان،محرومیّت از ارث،قطع رابطه با مسلمانان،خروج از حمایت اسلام و در نهایت قتل است.
و حبط عمل او در آخرت،محو تمام کارهاى خیر اوست. «حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ»
پیامها:
١-به شبهات،پاسخ مناسب بدهید. «یَسْئَلُونَکَ... قُلْ»
٢-مسجد الحرام و اهل آن،احترام ویژه دارند. «اَلْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِخْراجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ»
٣-تعیین اهمیّت گناهان،بدست خداوند است. «إِخْراجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَکْبَرُ، اَلْفِتْنَةُ أَکْبَرُ...»
٤-سلب امنیّت،مهمّتر از قتل است. «وَ الْفِتْنَةُ أَکْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ»
٥-لازم است آرزوها،هدفها و تلاشهاى دشمن خود را بشناسیم. «وَ لا یَزالُونَ یُقاتِلُونَکُمْ حَتّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ»
٦-هجوم دشمن، توجیهکنندۀ کفر و ارتداد شما نیست. «وَ لا یَزالُونَ یُقاتِلُونَکُمْ...
وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ...»
٧-دشمنان،همواره در کمین هستند و ارتداد و کفر و پشت کردن به دینتان را مىخواهند و به غیر آن راضى نمىشوند.آنها دنبال پیروزى موقت نیستند، بلکه مىخواهند فرهنگ و مکتب شما را از بین ببرند. «حَتّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ»
٨-حسن عاقبت،ملاک ارزش است.چهبسا مسلمانانى که کافر مردهاند. «فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ»
٩-ارزش ایمان و عقیده تا جایى است که اگر ایمان رفت،اعمال صالح نیز حبط مىشود. «مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ... حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ»