تفسیرقرآن:سوره بقره؛آیه207
«٢٠٧»وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ
و از مردم کسى است که براى کسب خشنودى خدا،جان خود را مىفروشد و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.
نکتهها:
ابن ابى الحدید که از علماى قرن هفتم اهل سنّت است،در شرح نهج البلاغه خود آورده است:تمام مفسّران گفتهاند این آیه درباره على بن ابى طالب علیه السلام نازل شده است که در لیلة المبیت در بستر رسول خدا صلى الله علیه و آله خوابید.و این موضوع در حدى از تواتر است که جز کافر یا دیوانه آن را انکار نمىکند. ٢
مشرکانِ مکّه،قرار گذاشتند از هر قبیلهاى یک نفر را براى کشتن پیامبر صلى الله علیه و آله انتخاب کنند و آن حضرت را دستهجمعى از بین ببرند تا بنى هاشم به خونخواهى او قیام نکنند و با این عمل از دعوت پیامبر راحت شوند.پیامبر صلى الله علیه و آله از نقشهى آنان با خبر شد و على علیه السلام براى اینکه پیامبر به سلامت از مکّه خارج شود،در بستر ایشان خوابید و این آیه در شأن آن حضرت نازل گردید. ١
همینکه على علیه السلام در آن شب خطرناک به جاى پیامبر خوابید،خداوند به دو فرشتهى خود،جبرئیل و میکائیل فرمود:کدامیک از شما حاضرید فداى دیگرى شوید؟! هیچکدام از آنها حاضر نشدند.خداوند فرمود:اینک مشاهده کنید که چگونه على بن ابى طالب علیهما السلام حاضر است جان خود را فداى رسول خدا کند.
گاهى باید براى احیاى یک معروف و یا محو یک منکر،جان را تسلیم کرد.حضرت على علیه السلام فرمودند:کسى که در راه امربهمعروف و نهى از منکر کشته شود،یکى از مصادیق این آیه است. ٢
پیامها:
١-نااهل،حرفش زیباست و انسان را به تعجّب وامىدارد،ولى مؤمن،عملش دنیا را متعجّب مىکند. «مِنَ النّاسِ مَنْ یُعْجِبُکَ قَوْلُهُ» ، «مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ»
٢-یاد ایثارگران را زنده بداریم. «مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی»
٣-پیش مرگِ اولیاى خدا شدن،یک ارزش است. «مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی»
٤-بزرگترین سود آن است که انسان بهترین متاع را که جان اوست به خالق خود بفروشد،آن هم نه براى بهشت و یا نجات از دوزخ،بلکه فقط براى کسب رضاى او. «اِبْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ»
٥-در راه خدا،استقبال از خطر و آمادگى براى جانفشانى همچون دریافت خطر است.با توجّه به شأن نزول آیه،ستایش از کسى است که جان خود را در معرض خطر قرار داد،هرچند حادثهاى اتفاق نیفتاد. «مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ...»
٦-رأفت خداوند،بهترین پاداش است.خداوند براى هر کارى پاداشى قرار داده است،امّا در این آیه مىفرماید:خداوند رئوف است. «اَللّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»