عصر ظهور

«١٩٨»لَیْسَ‌ عَلَیْکُمْ‌ جُناحٌ‌ أَنْ‌ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ‌ رَبِّکُمْ‌ فَإِذا أَفَضْتُمْ‌ مِنْ‌ عَرَفاتٍ‌ فَاذْکُرُوا اللّهَ‌ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ‌ وَ اذْکُرُوهُ‌ کَما هَداکُمْ‌ وَ إِنْ‌ کُنْتُمْ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِ‌ لَمِنَ‌ الضّالِّینَ‌ 
گناهى بر شما نیست که(به‌هنگام حج)به سراغ فضل پروردگارتان (و کسب و تجارت)بروید.پس چون از عرفات کوچ کردید،خدا را در مشعر الحرام یاد کنید،و او را یاد کنید از آن روى که شما را با آنکه پیش از آن از گمراهان بودید،هدایت کرد. 
نکته‌ها: 
عرفات،نام سرزمینى است در بیست کیلومترى مکّه که بر زائران خانه خدا واجب است از ظهر روز نهم ذى‌الحجه تا غروب در آنجا بمانند و اگر قبل از غروب به عمد از آنجا خارج شوند باید یک شتر جریمه دهند.واژه‌ى«عرفات»از«معرفت»به معناى محلّ‌ شناخت است.در آنجا آدم و حوا علیهما السلام یکدیگر را شناختند و به گناه خود اعتراف کردند.به فرموده امام صادق و امام باقر علیهما السلام جبرئیل در این مکان به حضرت ابراهیم گفت:مناسک و وظایف خود را بشناس و فراگیر. ١
در حدیث مى‌خوانیم:حضرت مهدى علیه السلام هر سال در عرفات حضور دارند.زمین عرفات خاطراتى از ناله‌ها و اشک‌هاى اولیاى خدا دارد.در روایات مى‌خوانیم:غروب عرفه،خداوند تمام گناهان زائران خانه خود را مى‌بخشد.و براى روز عرفه دعاهاى خاصّى از امام حسین و امام سجاد علیهما السلام نقل شده است. ٢
از نشانه‌هاى جامعیّت اسلام آن است که در کنار اعمال عبادى حج،به زندگى مادّى و کسب معاش نیز توجّه دارد.همان گونه که در سوره جمعه در کنار دستور به شرکت در نماز جمعه،مى‌فرماید:بعد از پایان نماز به سراغ کسب معاش بروید. ٣آرى،حج در عین عبادت،اقتصاد است. 
امام صادق علیه السلام فرمودند:یکى از آثار حج،تشکیل یک اجتماع بزرگ از مسلمانان نقاط‍‌ مختلف جهان و نقل و انتقال انواع تجربیات مى‌باشد و زمینه‌ى انجام مبادلات تجارى و اقتصادى است. ١
پیام‌ها: 
١-مبارزه با تحجّر از برنامه‌هاى قرآن است.گروهى فکر مى‌کردند دین امرى یک بُعدى و حج یک عبادت خشک است،اسلام این تفکّر را ردّ مى‌کند. «لَیْسَ‌ عَلَیْکُمْ‌ جُناحٌ‌» 
٢-درآمد حلال،فضل الهى است.قرآن بجاى واژه«کسب»،کلمه‌ى«فضل»را به کار برده تا بگوید:درآمد حلال فضل الهى است. «فَضْلاً مِنْ‌ رَبِّکُمْ‌» 
٣-گرچه تلاش و طلب از شماست؛ «تَبْتَغُوا» امّا رزق،فضل خداوند است. «فَضْلاً مِنْ‌ رَبِّکُمْ‌» 
٤- رزق‌رسانى،از شئون ربوبیّت الهى است. «فَضْلاً مِنْ‌ رَبِّکُمْ‌» 
٥-در رزق‌رسانى،دست خداوند باز است.کلمه«فضل»نکره آمده است. «فَضْلاً مِنْ‌ رَبِّکُمْ‌» 
٦-انجام عبادات باید طبق دستور باشد. «وَ اذْکُرُوهُ‌ کَما هَداکُمْ‌» 
٧-توجّه به توفیق الهى از یک‌سو و خطاها و گناهان گذشته‌ى خود از طرف دیگر،عشق و علاقه انسان را به الطاف خداوند زیاد مى‌کند. «هَداکُمْ‌ وَ إِنْ‌ کُنْتُمْ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِ‌ لَمِنَ‌ الضّالِّینَ‌» 
٨-سابقه خودتان را فراموش نکنید،او بود که شما را هدایت کرد. «إِنْ‌ کُنْتُمْ‌ مِنْ‌ قَبْلِهِ‌ لَمِنَ‌ الضّالِّینَ‌»