تفسیر قرآن:سوره بقره؛آیه180
#دوستان عزیزی که نماز و روزه و ختم قرآن قضای اموات(ره) برگردنشان میباشد می توانند با مراجعه به منوهای بالای صفحه وبلاگ وارد گزینه نماز و روزه استیجاری شوند واین دین بزرگ را از خود ساقط کنند.. /\ /\
«١٨٠»کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ
بر شما مقرّر شده که چون یکى از شما را(نشانههاى)مرگ فرارسد،اگر مالى از خود به جاى گذارده،براى پدر و مادر و نزدیکان به طور شایسته وصیّت کند،این کار حقّ و شایسته پرهیزکاران است.
نکتهها:
بعضىها فکر مىکنند وصیّت کردن،زمینهى زود مردن است،در حالى که یک نوع دوراندیشى است و اینکه مىفرماید:هنگام مرگ وصیّت کنید.چون آن لحظه،آخرین فرصت است وگرنه مىتواند سالها قبل از فرارسیدن مرگ،وصیّت کند.
بعضى وصیّت کردن را واجب دانستهاند،امّا از جملهى «حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ» استفاده مىشود که این عمل مستحبّ است وگرنه مىفرمود:«حقا على المؤمنین»
در آیهى شریفه به جاى کلمه«مال»از کلمه«خیر»استفاده شده شاید به آن خاطر باشد که مال و ثروت،مایهى خیر و نیکى است و آنچه در اسلام مورد انتقاد قرار گرفته،مال حرام یا علاقهى زیاد به مال یا ترجیح دادن مال بر کمالات فردى و نیازهاى اجتماعى و یا استثمار مردم براى تحصیل آن است.
وصیّت باید براساس «معروف»یعنى عقلپسند باشد،نه از روى کینه و انتقام و یا مهرورزىهاى بىجا و بىرویه.چون از ارث،تنها بعضى از بستگان بهرهمند مىشوند آن هم به مقدار معیّن،لذا اسلام سفارش مىکند اگر در میان فامیل کسانى هستند که از ارث محرومند و یا سهم ارث آنان اندک است با وصیّت،در مورد توسعهى سهمیّه آنان اقدام نماید،ولى اگر کسى در این وصیّت رعایت عدالت نکند و یا ظلمى را روا دارد،گناه کبیره انجام داده است. ١
شخصى با داشتن کودکانى صغیر،تمام اموال خود را در راه خدا بخشید.چون پیامبر صلى الله علیه و آله متوجّه شدند،پرسیدند با این مرده چه کردید؟گفتند:او را دفن کردیم.فرمود:اگر قبلاً به من خبر داده بودید،اجازه نمىدادم او را در قبرستان مسلمانان دفن کنید،چرا که او با داشتن اینهمه فرزند،براى آنان هیچ مالى نگذاشته و همه را در راه خدا داده است. ٢
وصیّت،کار دقیقى است که اگر خداى ناکرده با بىتوجّهى انجام شود و بعداً عامل فتنه و ناراحتىهایى گردد،تمام کارهاى خیر محو مىشود.از پیامبر صلى الله علیه و آله روایت شده است که فرمودند:گاهى انسان شصت سال عبادت مىکند،ولى چون وصیّت نامهى خود را عادلانه تنظیم نمىکند،به دوزخ مىرود. ٣
وصیّت،نشانهى آن است که مالکیّت انسان حتّى بعد از مرگ در مورد قسمتى از دارایىهایش ادامه دارد.
مقدار وصیّت،یکسوم مال است و اگر شخصى در مورد بیش از این مقدار وصیّت کند، اجازهى وارثان شرط است.براى اینکه یاد بگیریم چگونه وصیّت کنیم،بهتر است وصیّت نامههاى اولیاى خدا،شهدا و علما را بخوانیم.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود:هرکس ابتدا به عهده بگیرد که وصیّت شخصى را انجام دهد،ولى سپس بدون عذر آن را رها کند،هیچ عملى از او قبول نمىشود و تمام فرشتگانِ میان آسمان و زمین او را لعنت مىکنند و دائماً در غضب خداوند است و در برابر هر کلمهى«یا ربّ»که مىگوید،یک لعنت بر او نثار مىشود و پاداش تمام کارهاى قبلى او به پاى وصیّتکننده ثبت مىگردد. ٤آثار و برکات وصیّت
١-وصیّت،نشانهى دقّت و اهل حساب بودن است.
٢-وصیّت،نشانهى احترام به حقوق دیگران است.
٣-وصیّت،توصیه به انجام امور خیرى است که از آن غفلت شده و تداوم عمل صالح،پس از مرگ است.
٤-وصیّت،راهى براى پر کردن خلأهاى اقتصادى و تعدیل ثروت است.
رسول اکرم صلى الله علیه و آله فرمودهاند:هرکس با وصیّت از دنیا برود،گویا شهید مرده است ١
وصیّت براى والدین و بستگان،عامل تجدید محبّت و یک نوع قدرشناسى است.لذا در آغاز آیه وصیّت،والدین مطرح شدهاند تا علاوه بر سهم ارث،وصیّت به نوعى تنظیم شود که نفعش به آنان نیز برسد که این خود از مصادیق احسان است.
اقسام وصیّت
١.واجب:مثل وصیّت به حقّ اللّه،حقّالناس،قضاى نماز و عبادات دیگر،پرداخت حقوق واجبه مانند خمس،زکات،دیون،بدهکارىهاى مردم.
٢.مستحبّ:مثل وصیّت به امور خیریّه.
٣.مباح:مثل وصیّت فرزندان به نوع شغل،حرفه،لباس،طعام.
٤.مکروه:مثل وصیّت به مقبرهسازى.
٥.حرام:مثل وصیّت به ایجاد مراکز فساد،انتشار کتب ضالّه.
پیامها:
١-گرچه با مرگ،انسان از دنیا مىرود،امّا پروندهى عمل او با کارهایى نظیر وصیّت بازمىماند . «إِذا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ... .اَلْوَصِیَّةُ» ٢-مال و ثروت،اگر در راه درست مصرف شود،خیر است. «إِنْ تَرَکَ خَیْراً الْوَصِیَّةُ»
٣-در وصیّت باید علاوه بر ارث،براى والدین و نزدیکان سهمى قرار داد .
«اَلْوَصِیَّةُ لِلْوالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ»
٤-وصیّت باید براساس عرف پسندیدهى جامعه باشد. «اَلْوَصِیَّةُ... بِالْمَعْرُوفِ»
٥-ترک وصیّت،نوعى بىتقوایى نسبت به حقوق دیگران است. «اَلْوَصِیَّةُ... حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِینَ»