تفسیر قرآن:سوره بقره؛آیه173
#دوستان عزیزی که نماز و روزه و ختم قرآن قضای اموات(ره) برگردنشان میباشد می توانند با مراجعه به منوهای بالای صفحه وبلاگ وارد گزینه نماز و روزه استیجاری شوند واین دین بزرگ را از خود ساقط کنند.. /\ /\
«١٧٣»إِنَّما حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَیْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ
همانا خداوند مردار و خون و گوشت خوک و آنچه را که(هنگام ذبح)نام غیر خدا برآن برده شده،حرام کرده است،(ولى)آنکس که ناچار شد(به خوردن اینها)در صورتى که زیادهطلبى نکند و از حدّ احتیاج نگذراند، گناهى بر او نیست،همانا خداوند بخشنده و مهربان است.
نکتهها:
به دنبال آیهى قبل که فرمود:از پیش خود،حلالهاى خدا را بر خود حرام نکنید،خداوند تنها مردار و خون و گوشت خوک و هر حیوانى که مانند زمان جاهلیّت نام غیر خدا هنگام ذبح بر او برده شود،حرام کرده است.
امام صادق علیه السلام فرمود:گوشت مردار،سبب ضعف بدن و قطع نسل و مرگ ناگهانى مىشود و خوردن خون،سبب سنگدلى و قساوت قلب مىگردد. ١
کسى که براى حفظ جان خود هیچ غذایى نداشته باشد،مىتواند به خاطر اضطرار از غذاى حرام استفاده کند،مشروط بر اینکه از روى سرکشى و نافرمانى و ستمگرى نباشد.یعنى فقط به همان مقدارى مصرف کند که خود را از مرگ برهاند،نه اینکه خواهان لذّت باشد.
این اجازه به خاطر لطف و مهربانى خداوند است. امام صادق علیه السلام فرمود:اگر انسان عمداً در حال اضطرار از خوردنىهاى ممنوع نخورد و بمیرد،کافر مرده است. ١
با توجّه به اینکه خوردنىهاى حرام،بیش از چهار موردى است که در آیه مطرح شده،پس کلمه«انّما»به معناى حصر عقلى نیست،بلکه در مقابل تحریمهاى جاهلیّت است.
قاعدهى اضطرار،اختصاص به خوردنىها ندارد و در هر مسئلهاى پیش آید،قانون را تخفیف مىدهد.
از امام صادق علیه السلام سؤال کردند که پزشک به مریضى دستور استراحت و خوابیدن داده است، نماز را چه کند؟امام این آیه را تلاوت نموده و فرمود:نماز را خوابیده بخواند. ٢
احکام اسلام،براساس مصالح است.در آیه قبل،خوردن بخاطر طیّب بودن آنها مباح بود و در این آیه چیزهایى که از طیّبات نیستند،حرام مىشود.
تحریمهاى الهى،تنها به جهت مسائل طبى و بهداشتى نیست،مثل تحریم گوشت مردار و خون،بلکه گاهى دلیل حرمت،مسائل اعتقادى،فکرى و تربیتى است.نظیر تحریم گوشت حیوانى که نام غیر خدا برآن برده شده که به خاطر شرکزدایى است.چنانکه گاهى ما از غذاى شخصى دورى مىکنیم،به خاطر عدم رعایت بهداشت توسط او،ولى گاهى دورى ما از روى اعراض یا اعتراض و برائت از اوست.
پیامها:
١-اسلام به مسئله غذا و تغذیه،توجّه کامل داشته و بارها در مورد غذاهاى مضرّ و حرام هشدار داده است. ٣«إِنَّما حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ...»
٢-تحریمها،تنها به دست خداست نه دیگران. «إِنَّما حَرَّمَ عَلَیْکُمُ»
٣-توجّه به خداوند و بردن نام او،در ذبح حیوانات لازم است.تا هیچ کار ما خارج از مدار توحید نباشد و با مظاهر شرک و بتپرستى مبارزه کنیم. «وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَیْرِ اللّهِ»
٤-اضطرارى حکم را تغییر مىدهد که به انسان تحمیل شده باشد،نه آنکه انسان خود را مضطرّ کند.کلمه«اُضطُرّ»مجهول آمده است،نه معلوم. «فَمَنِ اضْطُرَّ»
٥-اسلام،دین جامعى است که در هیچ مرحله بنبست ندارد.هر تکلیفى به هنگام اضطرار،قابل رفع است. «فَمَنِ اضْطُرَّ... فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ»
٦-قانونگزاران باید شرایط ویژه را به هنگام وضع قانون در نظر بگیرند. «فَمَنِ اضْطُرَّ... فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ»
٧-از شرایط اضطرارى، سوءاستفاده نکنید. «فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ باغٍ وَ لا عادٍ»