تفسیرقران:سوره بقره؛ایه125
«١٢٥»وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِیمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ
و(به یادآور)هنگامى که خانه(ى کعبه)را محل رجوع و اجتماع و مرکز امن براى مردم قرار دادیم(و گفتیم:)از مقام ابراهیم،جایگاهى براى نماز انتخاب کنید و به ابراهیم و اسماعیل تکلیف کردیم که خانه مرا براى طوافکنندگان و معتکفان و راکعان و ساجدان،پاک و پاکیزه کنید.
نکتهها:
بعد از اشاره به مقام والاى ابراهیم علیه السلام در آیهى گذشته،به یادگار او یعنى کعبه اشاره نموده و مىفرماید:کعبه را براى مردم «مَثابَةً» قرار دادیم.کلمه«مثابة»از ریشه«ثوب»به معناى بازگشت به حالت اوّل است.کعبه محلّ بازگشت و میعادگاه همه مردم است،میعادگاهى امن و مقدّس.
مقام ابراهیم جایگاهى است با فاصله تقریبى ١٣ متر از کعبه،که بر حاجیان لازم است بعد از طواف خانه خدا،پشت آن دو رکعت نماز بگزارند و در آنجا سنگى قرار دارد که حضرت ابراهیم براى بالا بردن دیوارهاى کعبه،بر روى آن ایستاده است و آن سنگ فعلاً در محفظهاى نگهدارى مىشود.
مراد از«عهد»در این آیه دستور الهى است.«عهدنا»یعنى دستور دادیم. خداوند جسم نیست تا نیازمند خانه باشد.کلمهى«بیتى»در این آیه همانند«شهر الله» درباره ماه رمضان است که به منظور کرامت بخشیدن به مکان یا زمانى خاصّ،خداوند آن را به خود منسوب مىکند.و در عظمت کعبه همین بسکه گاهى مىفرماید: «بَیْتِیَ» خانه من.
گاهى مىفرماید: «رَبَّ هذَا الْبَیْتِ» خداى این خانه.
پیامها:
١-شخصیّت حضرت ابراهیم،شخصیّتى جهانى است.در آیه قبل،ابراهیم را امام براى همهى مردم قرار داد و در این آیه کعبه را میعادگاه همه مردم قرار داده است. «جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنّاسِ»
٢-جامعه نیازمند امام و امنیّت است.در آیهى قبل فرمود: «إِنِّی جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِماماً» و در این آیه مىفرماید: «وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَ أَمْناً»
٣-کسى که در راه خداوند حاضر شود خود و همسر و فرزندش را تسلیم نماید، باید تمام سرها در جاى پاى او براى خداوند به خاک برسد.«مصلّى» ١
٤-چون خانه از خداست؛ «بَیْتِیَ» خادم آن نیز باید از اولیاى او باشد. «طَهِّرا بَیْتِیَ»
٥-زائران بیتاللّه را همین کرامت بسکه ابراهیم و اسماعیل،مسئول طهارت و پاکى آن بیت براى آنها بودهاند. «طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطّائِفِینَ...»
٦-عبادت با طهارت،پیوند دارد. «طَهِّرا... وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ»
٧-عبادت و نماز به قدرى مهم است که حتّى ابراهیم و اسماعیل براى انجام مراسم آن مأمور پاکسازى مىشوند. «طَهِّرا بَیْتِیَ... اَلرُّکَّعِ السُّجُودِ»
٨-مسجدِ مسلمانان باید پاکیزه و رغبتانگیز باشد. «طَهِّرا... اَلرُّکَّعِ السُّجُودِ»