تفسیرقران:سوره بقره؛ایه85
«٨٥»ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکُمْ وَ تُخْرِجُونَ فَرِیقاً مِنْکُمْ مِنْ دِیارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَیْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ یَأْتُوکُمْ أُسارى تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیْکُمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذلِکَ مِنْکُمْ إِلاّ خِزْیٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یُرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللّهُ بِغافِلٍ عَمّا تَعْمَلُونَ
امّا این شما هستید که یکدیگر را به قتل مىرسانید و جمعى از خودتان را از سرزمینشان(آواره و)بیرون مىکنید و بر علیه آنان،به گناه و تجاوز همدیگر را پشتیبانى مىکنید.ولى اگر همانان به صورت اسیران نزد شما آیند،بازخریدشان مىکنید(تا آزادشان سازید)در حالى که(نه تنها کشتن،بلکه)بیرون راندن آنها (نیز)بر شما حرام بود.آیا به بعضى از دستورات کتاب آسمانى ایمان مىآورید و به برخى دیگر کافر مىشوید؟پس جزاى هرکس از شما که این عمل را انجام دهد،جز رسوایى در این جهان،چیزى نخواهد بود و روز قیامت به سختترین عذاب بازبرده شوند و خداوند از آنچه انجام مىدهید،غافل نیست.
نکتهها:
خداوند در این آیه،بنى اسرائیل را سرزنش مىکند که علىرغم پیمان و میثاقى که داشتید، همدیگر را کشتید و یکدیگر را از سرزمینهایتان بیرون کردید.شما موظّف بودید یک جامعهى متّحد براساس روابط صحیح خانوادگى و رسیدگى به محرومان تشکیل دهید،ولى به جاى آن در گناه و تجاوز به حقوق دیگران،یکدیگر را یارى و حمایت نمودید و در جامعه، هرج و مرج و تفرقه و خونریزى را رواج دادید.با حمایت شما،حاکمان ظالم جرأت قتل و تبعید پیدا کردند و عجیب اینکه شما به حکم تورات،اگر در این درگیرىها اسیرى داشته باشید با پرداخت فدیه آزادش مىنمایید،در حالى که حکم تورات را در تحریم قتل و تبعید، گوش نمىدهید.حاضرید همدیگر را به دست خود بکشید،ولى حاضر نیستید اسیر یکدیگر باشید! اگر اسارت توهین است،کشتن از آن بدتر است،و اگر فدیه دادن و آزاد کردن اسیران، فرمان تورات است،نهى از قتل و تبعید هم فرمان خداوند است! آرى،شما تسلیم فرمان خداوند نیستید،بلکه آیات الهى را هرجا مطابق میل و سلیقهى خودتان باشد مىپذیرید و هرکجا نباشد،زیر بار نمىروید.
این آیه نسبت به خطر التقاط،هشدار مىدهد که چگونه افرادى بخشى از دین را مىپذیرند و قسمت دیگر آن را رها مىکنند.مسلمانانى که به احکام فردى عمل مىکنند،ولى نسبت به مسائل اجتماعى بىتفاوتند،باید در انتظار خوارى و ذلّت دنیا و عذاب قیامت باشند.اىبسا ! کسانى که شرایط و احکام نماز و روزه را مراعات مىکنند،ولى در شرایط و وظایف حاکم و حکومت،متعهّد نیستند.
پیامها:
١-قرآن،کشتنِ دیگران را،به کشتن نفسِ خود تعبیر کرده است تا بگوید دیگرکشى،خودکشى است و افراد یک جامعه همچون اعضاى یک پیکرند.
«تَقْتُلُونَ أَنْفُسَکُمْ»
٢- یارىرسانى و همکارى در گناه و تجاوز،ممنوع است. ١«تَظاهَرُونَ عَلَیْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ» ٣-علامت ایمان،عمل است و اگر کسى به دستورات دین عمل نکند،گویا ایمان ندارد. «أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْکِتابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ» قرآن،به جاى انتقاد از اینکه چرا بعضى دستورات را عمل مىکنید و بعضى را رها مىکنید،فرموده است:
چرا به بعضى ایمان مىآورید و به بعضى کفر مىورزید.
٤-نشانهى ایمان واقعى،عمل به دستوراتى است که برخلاف سلیقههاى شخصى انسان باشد وگرنه انجام دستوراتِ مطابق میل انسان،نشانى از میزان ایمان واقعى ندارد. «تَقْتُلُونَ، تُفادُوهُمْ» (در کشتن یکدیگر به تورات کارى ندارید،ولى در آزادسازى اسیران اهل ایمان مىشوید!)
٥-کفر به بعضى از آیات،در واقع کفر به تمام احکام است.و بههمینجهت جزاى کسانى که به قسمتى از آیات عمل نکنند،خوارى دنیا و عذاب قیامت خواهد بود. «خِزْیٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا... یُرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذابِ»