تفسیر قران:سوره بقره؛ایه83
«٨٣»وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینِ وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاّ قَلِیلاً مِنْکُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ و(به یاد آرید)زمانى که از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم،جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و بینوایان،احسان کنید و با مردم،به زبان خوش سخن بگویید و نماز را برپاى‌دارید و زکات بدهید.امّا شما( بااینکه پیمان بسته بودید،)جز عدّۀ کمى،سرپیچى کردید و روى گردان شدید.
نکته‌ها:
احسان،جامع‌ترین و وسیع‌ترین واژه در باب نیکى است.در حال فقر والدین،احسان مادّى و در حال غناى آنان،احسان روحى.چنانکه احسان به یتیم شامل؛تأدیب،حفظ حقوق، محبّت و تعلیم او مى‌شود.
اصول همه‌ى ادیان یکى است.چون همه‌ى این میثاق‌ها،در اسلام نیز هست.
پیام‌ها:
١-خداوند از طریق عقل،فطرت و وحى،از مردم پیمان مى‌گیرد. «أَخَذْنا مِیثاقَ»
٢-توحید،سرلوحه‌ى مکتب انبیاست.و بعد از آن کارهاى نیک قرار گرفته است.
«لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»
٣-در کنار توحید،احسان به والدین مطرح است. «لا تَعْبُدُونَ... وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»
٤-تبعیض و گرایش به یکى از پدر و مادر،ممنوع است. «بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»
٥-ابتدا خویشان نیازمند،سپس دیگران. «ذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ...» البتّه در بین خویشاوندان نیز اولویّت‌ها محفوظ است. «أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ» ١
٦-احسان باید همراه با ادب و بدون منّت باشد.در کنار احسان،جمله «قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً» آمده است.
٧-اگرچه به همه‌ى مردم نمى‌توان احسان کرد،ولى با همه مى‌توان خوب سخن گفت. «قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً» ٨-برخورد خوب و گفتار نیکو،نه تنها با مسلمانان،بلکه با همه‌ى مردم لازم است. «قُولُوا لِلنّاسِ حُسْناً»
٩-علاوه بر پرداخت زکات،احسان به مستمندان و ایتام نیز لازم است.در آیه هم زکات آمده و هم احسان به مساکین. «إِحْساناً... وَ الْمَساکِینِ... وَ آتُوا الزَّکاةَ»
١٠-نماز و رابطه با خداوند،از زکات و رابطه با فقرا جدا نیست. «أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ»
١١-نماز و زکات در ادیان دیگر نیز بوده است. «أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ»
١٢-اعتقاد به توحید،احسان به والدین و ایتام و مساکین،همراه با دستور پرداخت زکات و برخورد نیکو با مردم،و بپاداشتن نماز،نشانه‌ى جامعیت اسلام است.
١٣-اداى حقوق،داراى مراتب و مراحلى است.اوّل حقّ خداوند،سپس والدین، سپس خویشاوندان،سپس یتیمان که کمبود محبّت دارند و آنگاه مساکین که کمبود مادّیات دارند.
١٤-تمام احکام اعتقادى،اخلاقى و فقهى،میثاق و عهد خدا با انسان است.بعد از «مِیثاقَ» سخن از عقیده توحیدى،احسان به والدین،نماز و زکات آمده است.
