تفسیرقرآن :سوره آل عمران ؛ آیه 81 و 82
«٨١»وَ إِذْ أَخَذَ اللّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَةٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى ذلِکُمْ إِصْرِی قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَکُمْ مِنَ الشّاهِدِینَ
و(به یاد آور)هنگامى که خداوند از پیامبرانِ(پیشین)پیمان گرفت که هرگاه به شما کتاب و حکمتى دادم،سپس پیامبرى به‌سوى شما آمد که آنچه را با شماست تصدیق مى‌کرد،باید به او ایمان آورید واو را یارى کنید.(سپس خداوند)فرمود:آیا به این پیمان اقرار دارید و بار سنگین پیمان مرا(بر دوش)مى‌گیرید؟(انبیا در جواب)گفتند:(بلى)اقرار داریم، (خداوند)فرمود:خودتان شاهد باشید و من هم با شما از جمله گواهانم.
«٨٢»فَمَنْ تَوَلّى بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ
پس کسانى که بعد از این(پیمان محکم،)روى برگردانند،آنان همان فاسقانند.
نکته‌ها:
تفاوت مکتب انبیا،مانند تفاوت برنامه‌ى دو استاد یا دو استاندار است که در اصول مسائل علمى و سیاسى،داراى جهت واحدى هستند،ولى در مسائل جزئى،به جهت تفاوت‌هاى فردى دانش‌آموزان یا شرایط منطقه‌اى،برنامه‌هاى گوناگون ارائه مى‌دهند. ١
حضرت على علیه السلام فرمود:«خداوند از انبیاى پیشین پیمان گرفت که مردم را به بعثت پیامبر اسلام و صفات او خبر و بشارت دهند و به آنان فرمان تصدیق آن حضرت را بدهند». ٢
امام صادق علیه السلام فرمود:«مراد از «جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ» پیامبر اسلام است». ٣
آنچه مهم است داشتن روحیه اطاعت و تسلیم فرمان خدا بودن است،گرچه مى‌دانى براى عمل نباشد.مثلاً شهید شدن یک مسئله است و آمادگى براى شهادت مسأله‌اى دیگر. چنانکه خداوند نمى‌خواهد خون اسماعیل ریخته شود،ولى مى‌خواهد ابراهیم آمادگى کامل براى قربانى کردن فرزند داشته باشد.یا ممکن است ما زمان ظهور حضرت مهدى علیه السلام را درک نکنیم،ولى انتظار ظهور،و عشق و علاقه و انس و آمادگى براى حضورش،مسأله‌اى است که در دهها آیه و روایت سفارش شده است.
بنابراین پیامبران گرچه عصر پیامبر اسلام را درک نکرده‌اند،ولى آنان مطیع و تسلیم فرمان خدا بوده و در آرزوى رسالت و یارى او بودند. «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ»
پیام‌ها:
١-در مدیریّت الهى،لازمه‌ى سپردن مسئولیّت‌ها،تعهد و پیمان گرفتن است.
«أَخَذَ اللّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ»
٢-هرجا کار سخت است،پیمان گرفتن لازم است.دست برداشتن از آئین و سنّت موجود،و ایمان و حمایت از شخص نوظهور،ساده نیست.لذا خداوند تعهد شدید مى‌گیرد. «أَخَذَ اللّهُ مِیثاقَ...»
٣-آمدن پیامبر خاتم صلى الله علیه و آله قطعى است،لذا از همه‌ى انبیا پیمان گرفته شده،نه بعضى از آنها. «مِیثاقَ النَّبِیِّینَ... جاءَکُمْ رَسُولٌ»
٤-جریان نبوّت،مایه‌ى وحدت است،نه اسباب تفرقه و انشعاب. «رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ»
٥-انبیا داراى هدفى مشترک هستند.لذا پیامبران قبلى،آمدن انبیاى بعدى را بشارت مى‌دادند و نسبت به آنان پیمانِ ایمان و نصرت دارند،و پیامبران بعدى، انبیاى قبل را تصدیق مى‌کردند. «مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ»
٦-قدیمى‌ها،جدیدى‌ها را تحویل بگیرند،آنها را به مردم معرّفى کنند و زمینه‌ى رشد بعدى‌ها را فراهم آورند. «لَتُؤْمِنُنَّ... لَتَنْصُرُنَّهُ»
٧-ایمان به تنهایى کفایت نمى‌کند،بلکه یارى و حمایت نیز لازم است. «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ»
٨-در میان انبیا،سلسله‌مراتب است و خاتم‌النّبیّین اشرف آنهاست،زیرا همه‌ى انبیا باید مؤمن به او و حامى او باشند. «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ»
٩-وقتى انبیاى پیشین موظّف به ایمان و حمایت از پیامبر اسلام هستند،پس پیروان آنها نیز باید به او ایمان آورده و از او اطاعت کنند. «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ»
١٠-حمایتى ارزشمند است که از ایمان سرچشمه گرفته باشد. «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ»
١١-مهم،داشتن روح تسلیم و پذیرفتن حقّ است،چه‌بسا شرایط لازم براى عمل به وجود نیاید.انبیاى قبل،زمان پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله را درک نکردند،ولى این روحیه را داشتند. «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ»
١٢-پیمان‌شکن فاسق است. «فَمَنْ تَوَلّى... هُمُ الْفاسِقُونَ»
