تفسیرقرآن :سوره آل عمران ؛ آیه 74 و 75
«٧٤»یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ
(خداوند)هرکه را بخواهد به رحمت خویش اختصاص دهد و خداوند صاحب فضل بزرگ است.
نکتهها:
این آیه،تصوّر غلط یهود را که خداوند هیچ قومى را مانند یهود مورد لطف خویش قرار نمىدهد،نفى کرده و مىفرماید:خداوند بهتر مىداند چه کسى را عهدهدار رسالت خویش بگرداند.او در میان بندگانش براساس علم و حکمت لایقترین فرد را انتخاب کرده و مورد لطف خاص خویش قرار مىدهد.
«٧٥»وَ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِینارٍ لا یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ إِلاّ ما دُمْتَ عَلَیْهِ قائِماً ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لَیْسَ عَلَیْنا فِی الْأُمِّیِّینَ سَبِیلٌ وَ یَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْکَذِبَ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ
و از اهل کتاب کسانى هستند که اگر او را بر اموال بسیارى امین گردانى، به تو بازمىگرداند و بعضى از آنان(به قدرى نادرستند که)اگر او را بر دینارى امین گردانى،آن را به تو برنمىگرداند،مگر آنکه(براى مطالبه آن) دائماً بالاى سر او بایستى،این(خیانت در امانت،)به جهت آن است که گفتند:دربارهى امّیّین(غیر اهل کتاب)هرچه کنیم بر ما گناهى نیست،در حالى که آنها آگاهانه بر خدا دروغ مىبندند. نکتهها:
در روایات آمده است:«امانت را به صاحبش برگردانید،حتّى اگر او فاسق باشد». ١
پیامها:
١-در مورد مخالفانِ نیز،انصاف را مراعات کنید و همه را خائن ندانید. «مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ... یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ»
٢-امانتدارى،ملاکى براى ارزشیابى افراد است. «یُؤَدِّهِ... لا یُؤَدِّهِ»
٣-ارزشهاى اخلاقى،ثبات دارند.حفظ امانت،در نزد همه نیکو و خیانت در آن، نسبت به هرکسى باشد زشت است.ردّ امانت،یک ارزش است،گرچه از مخالفان باشد. «یُؤَدِّهِ... لا یُؤَدِّهِ»
٤-قیام و استقامت،براى گرفتن حقّ لازم است. «لا یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ إِلاّ ما دُمْتَ عَلَیْهِ قائِماً»
٥-استثمار،استحمار و نژادپرستى،ممنوع است. «لَیْسَ عَلَیْنا فِی الْأُمِّیِّینَ سَبِیلٌ»
٦-یهودیان و مسیحیان،خود را اندیشمند و مسلمانان را بىسواد و امّى مىپنداشتند. «لَیْسَ عَلَیْنا فِی الْأُمِّیِّینَ سَبِیلٌ»
٧-بالاتر از گناه،توجیه گناه است.اهل کتاب اموال مردم را به ناحق مىخوردند و مىگفتند:خداوند به این کار راضى است. «یَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْکَذِبَ»