اعتقادات(۳۵ ): قرآن وامامت

قرآن  این  بزرگ  کتاب  آسمانى  ما  بهترین  راهگشا  در همه ابعاد   مختلفى  موردبررسى  قرار  داده است.   *  *  * 

1-  قرآن  امامت  را  از  سوى  خدا  مى شمرد:   همان  گونه  که  در  داستان  ابراهیم(علیه  السلام)  قهرمان  بت  شکن  در  بحث  هاى  گذشته  خواندیم  قرآن  مرحله  امامت   وپیشوایى  ابراهیم(علیه  السلام)را  بعد  از  نیل  به  مقام  نبوّت  و  رسالت  و  انجام  امتحانات  بزرگ  مى  ،شمرد د   و  ر  سوره  بقره،  آیه124  مى  گوید:  (و  اذا  بتلى  ابراهیم  ربه  بکلمات  فاتمهن  قال  انى  جاعلک  للناس  اماما);  «خداوند  ابراهیم  را  آزمایش  هاى  بزرگى  ،کرد  هنگامى  که   ازعهده  آزمایش  ها   بهخوبى  ،برآمد  فرمود  من  تو   راامام   وپیشواى  خلق  قرار  دادم»   قرائن  قرآنى  و  تاریخىمختلف  نشان  مى  دهد  که  رسیدن   بهاین  مقام  بعد   از  مبارزه  با  بت  پرستان  بابل، و  هجرت  ابراهیم  به  شام،  و  ساختن  خانه  کعبه  و  بردن  فرزندش  اسماعیل  به  قربانگاه  بوده است.    جایى  که  نبوّت  و  رسالت  باید  از  طرف  خدا  تعیین  گردد،  مقام  امامت  و  رهبرى  همه  جانبه  خلق  که  اوج تکامل  رهب  رى  است  به  طریق  اولى  باید  از  سوى  خدا  تعیین  گردد،  و  این  چیزى  نیست  که  ممکن  باشد  به انتخاب  مردم  صورت گیرد.   وانگهى  خود  قرآن  در  همین  جا  چنین  تعبیر  مى  کند:  (انّى  جاعلک  للناس  اماما);  «  من  تو  را  امام  و  پیشوا قرار دادم.    همان  گونه  که  در  سوره  انبیاء  آیه73  نیز  درباره  ج  معى  از  پیامبران  بزرگ  خدا  ابراهیم  و  لوط  و  اسحاق و  یعقوب  مى  گوید:  (و  جعلنا  هم  ائمة  یهدون  بأمرنا);  «  ما  آنها  را  امامان  قرار  دادیم  که  به  فرمان  ما  مقام هدایت  را  بر  عهده  داشتند».  شبیه  این  تعبیر  در  بعضى  دیگر  از  آیات  قرآن  دیده  مى  شود  که  نشان  مى  دهد  این  منصب  الهى   بهوسیله  خداوند  باید  تعیین گردد.   از  این  گذشته  هنگامى  که  در  دنباله  همان  آیه  مربوط  به  امامت  ابراهیم(علیه  السلام)مى  خوانیم  که   اوتقاضاى  این  منصب   رابراى  جمعى   ازفرزندان   ونسل  آینده  خود  ،کرد  این  پاسخ   راشنید  که  (ال  ینال  عهدى  الظالمین)  اشاره  به  این  که  دعاى  تو  مستجاب  شد  امّا  آنهایى  که  مرتکب  ظلمى  شده  اند   ازمیان  فرزندان  تو  هرگز   بهاین  مقام  والا نمى رسند.   با  توجّه  به  این  که «ظالم»    ازنظر  ،لغت   وهمچنین  منطق  ،قرآن  معنى  گسترده  اى  دارد  که  همه  گناهان  اعم  از  شرک  آشکار   ومخفى   وهر  گونه  ظلم  بر  خویشتن  و  دیگران  را  شامل  مى  ،شود  با   وتوجه  به  این  که  آگاهى 

ازاین  امر  به  ،طور  کامل  جز  براى  خدا  ممکن  نیست  چرا  که  تنها  خدا  از  نیّات  مردم  و  باطن  آنها آگاه است  روشن  مى  گردد  که  تعیین  این  مقام  تنها   بهدست خداست.   *  *  *   2-  آیه  تبلیغ   در  سوره  مائده  ،  آیه67  چنین  مى خوانیم:   (  یا  ایّها  الرّسول  بلّغ  ما  انزل  الیک  من  ربک  و  ان  لم  تفعل  فما  بلّغت  رسالته  و   هلل  یعصمک  من  الناس  ان  هلل  ال  یهدى  القوم  الکافرین);  «  اى  پیامبر  آنچه  از  سوى  پروردگارت  بر  تو  نازل  شده  به  مردم  برسان،  و  اگر  این کار  را  نکنى  رسالت  او  را  انجام  نداده  ،اى   وخداوند  تو ا   راز  (خطرات  احتمالى)  مردم  نگاه  مى  ،دارد   وخداوند  جمعیّت  کافران  (لجوج )   راهدایت  نمى  کند».  لحن  این  آیه  نشان  مى  دهد  که  سخن   ازمأموریت  سنگینى  مى  گوید  که  بر  دوش  پیامبر(صلى  الله  علیه  وآله)  قرار  داشته،  و  نگرانى  هاى  خاصّى   ازهر  سو  آن   راگرفته  بوده  ،است  رسالتى  که  ممکن  بوده  با  مخالفت  هایى   ازسوى  گروهى   ازمردم  روبه  رو  ،شود  لذا  آیه  مؤکداً  به  پیامبر(صلى   الله  علیه  وآله)  فرمان  اب  لغ  آن  مى  ،دهد   ودر  برابر  خطرات  احتمالى   ونگرانى  ها  او   بهاطمینان  خاطر  مى بخشد.    این  مسئله  مهم  مسلماً  مربوط  به  توحید  و  شرک  یا  مبارزه  با  دشمنانى  از  یهود  و  منافقان  و  غیر  آنها  نبوده، چرا  که  تا  آن  زمان  (هنگام  نزول  سوره  مائده)  این  مسئله  کام  ال  حل  شده بود.    اب  لغ  احکام  ساده  اسلامى  نیز  داراى  چنین  نگرانى  و  اهمیّتى  نبوده،چرا  که  طبق  ظاهر  آیه  فوق  حکمى بوده  هم  سنگ   وهموزن  رسالت  که  اگر  اب  لغ  نمى  شد  حق  رسالت  ادا  نشده  بود.  آیا  چیزى  جز  مس  ئله  جانشینى و   لفت  پیامبر  مى  تواند  باشد؟  به  خصوص  این  که  آیه  در  اواخر  عمر  پیامبر  نازل  شده  ،است   وتناسب   با مسئله   لفت  دارد،  که  تداوم  مسئله  نبوّت  و  رسالت  پیامبر  اکرم(صلى الله علیه  وآله) است.    لوه  بر  این  روایات  زیادى  از  جمیع  کثیرى  از  صحابه  پیامبر(صلى   الله علیه  وآله)   ،از  جمله  زید  بن ارقم  ابوسعید  خدرى،  ابن  ،عباس  جابر  بن  عبدا  هلل  ،انصارى   ابوهریره،  حذیفه  و  ابن  مسعود  نقل  شده  که  بعضى  از این   روایات  به  یازده  طریق  به  ما  رسیده  و  گروه  عظیمى  از  دانشمندان  اهل  سنّت  اعم  از  مفسران  و  محدّثان و  مورخان،  آنها  را  نقل  کرده  اند  که  آیه  فوق  درباره  على(علیه  السلام)  و  داستان  روز  غدیر  نازل  

 شده  است.(1) 

ماجراى«غدیر  »  را  به  خواست  خدا  بعداً  در  بحث«روایات  و  سنّت  »ذکر  خواهیم  کرد،  ولى  در  این  جا  همین  اندازه  یادآور  مى  شویم  که  این  آیه  نشانه  روشنى  است  بر  این  که  پیامبر  گرامى  اسلام(  صلى  الله علیهوآله)  موظّف  بوده  که  به  هنگام  بازگشت  از  آخرین  حج  و  در  اواخر  عمرش  على(علیه  السلام)   را  رسماً  به جانشینى  خود  نصب  کرده  و  به  عموم  مسلمانان  معرّفى کند.   *  *  *  3-  آیه  اطاعت  اولوا  لمر   در  آیه  سوره  نساء  ،  آیه54  مى  خوانیم:  (  یا  ایها  الذین  آمنوا  اطیعوا   هلل  و  اطیعواالرسول  و  اولى   لمر  منکم);  «اى  کسانى  که  ایمان  آورده  اید  اطاعت  کنید  خدا  ،را   واطاعت  کنید  پیامبر  خدا   واولوا  لمر  را».   در  اینجا  اطاعت«اولوا  لمر  »بدون  هیچ  گونه  قید  و  شرط  در  کنار  اطاعت  خدا  و  پیامبر(صلى   الله علیه  وآله)  قرار  گرفته است.    آیا  منظور  از«اولوا  لمر  »ز  مامداران  و  حکام  در  هر  زمان  و  هر  محیط  هستند؟  و  فى  المثل  مسلمانان هر  کشورى  در  عصر  ما  موظفند  مطیع  بى  قید   وشرط   زمامدارانشان  باشند؟  (آن  گونه  که  جمعى  از  مفسران اهل  سنّت  گفته  اند).  آیا  منظور  از  آن  پیروى  از  زمامداران  است  مشروط  به  این  که  حکمشان  بر   لف  احکام  اس  لم   نباشد؟  این نیز  با  مطلق  بودن  آیه  سازگار نیست.   و  آیا  منظور  خصوص  صحابه  پیامبر(صلى   الله  علیه  وآله)  است؟  این  احتمال  نیز  با  مفهوم  گسترده  اى  که  آیه  براى  هر  عصر   وزمان  دارد  سازگار  نمى باشد.   بنابراین  به  وضوح  مى  فهمیم  که  منظور   ازآن  پیشواى   معصومى  است  که  در  هر  عصر  و  زمان  وجود  دارد که  اطاعتش  بى  قید   وشرط  ،واجب   وفرمانش  همچون  فرمان  خدا  و پیامبر   لزم   لجرا است.    احادیث  متعدّدى  که  در  منابع  اسلامى  در  این  زمینه  وارد  شده  و«اولوا  لمر  »را  تطبیق  بر  على(علیه  السلام) یا  ائمه  معصومین  کرده  است  گواه  دیگر  این  مدّعاست.(2)  *  *  *   4-  آیه   لیت 

در  سوره  مائده  آیه55  مى  خوانیم:  (  انما  ولیکم  الله  و  رسوله  و  الذین  آمنوا  الذین  یقیمون  الصلوة  و یؤتون  الزّکوة  و  هم  راکعون);  «  ولى  و  رهبر  شما  تنها  خدا  است  و  پیامبرش  و  آنها  که  ایمان  آورده  و  نماز  را برپا  مى  دارند   ودر  حال  رکوع  زکات  مى  پردازند».   قرآن  با  توجّه  به  کلمه«انّما  »  که  در  لغت  عرب  براى  انحصار  است  ولى  و  سرپرست  مسلمانان  را  در  سه کس   لصه  مى  کند  :«،خدا  پیامبر   وکسانى  که  ایمان  آوردند  و  در  حال  رکوع  زکات  مى  دهند».   شک  نیست  که  منظور  از«و  لیت  »دوستى  مسلمانان  با  یکدیگر  نیست،  چرا  که   دوستى  همگانى  احتیاج  به این   قید  و  شرط  ندارد  همه  مسلمانان  با  هم  دوست  و  برادرند  هر  چند  در  حال  رکوع  زکاتى  نپردازند، بنابراین  «و  لایت  »در  اینجا  به  همان  معنى  سرپرستى  و  رهبرى  مادى  و  معنوى  است،  به  خصوص  این  که  در  ردیف  «و  لیت  خدا  »  و«و  لیت  پیامبر  »قرار  گرفته است.   این  نکته  نیز  روشن  است  که  آیه  فوق  با  اوصافى  که  در  آن  آمده  اشاره  به  شخص  معینى  مى  کند  که  در  حال  رکوع  زکات  پرداخته  ،است  وگرنه  لزومى  ندارد  که   انسان  به  هنگام  رکوع  نماز  زکات  خود  را  بپردازد، این  در  حقیقت  یک  نشانه  است  نه  یک توصیف.   مجموع  این  قرائن  نشان  مى  دهد  که  آیه  فوق  اشاره  پرمعنایى   بهداستان  معروف  على(علیه  السلام)   است که  حضرت  مشغول  رکوع  نماز  بود،  مستمندى  در  مسجد  پیامبر(صلى   الله  علیه  وآله)  تقاضاى  کمک  کرد، کسى  جواب  مساعد  به  او  نداد،  در  همان  حال  على(علیه  السلام)   ،با  انگشت  کوچک  دست  راست  خود  اشاره کرد  شخص  نیازمند  نزدیک  آمد  و  انگشترى  پرارزشى  که  در  دست  آن  حضرت  بود  بیرون  آورد  پیامبر(  صلى  الله  علیه  وآله)  با  گوشه  چشم  جریان  را  مشاهده  مى  ،کرد  بعد   ازنماز  سر   بهآسمان  بلند  کرد   و  :چنین گفت  «  خداوند!  برادرم  موسى  از  تو  تقاضا  کرد  که  روح  او  را  وسیع  گردانى،  و  کارها  را  بر  او  آسان  کنى،  و  گره از   ،زبانش  بگشائى،  و  هارون  برادرش  را  وزیر  و  یاورش  قرار  دهید...  خداوندا!  من  محمّد  پیامبر  و  برگزیده توام  سینه  مرا  گشاده  ،دار   وکارها   رابر  من  آسان  ،کن    اخاندانم  على   راوزیر  من  فرما   تا  به  وسیله  او  پشتم  قوى و  محکم  گردد....».  هنوز  دعاى  پیامبر(صلى   الله  علیه  وآله)  پایان  نیافته  بود  که  جبرئیل  نازل  شد  و  آیه  فوق  را  با  خود آورد.   جالب  این  که  بسیارى   ازمفسران  بزرگ  اهل  سنّت   ومورخان   ومحدثان  آنان  نزول  این  آیه   رادرباره  على(علیه  السلام)  نقل  کرده  اند   وگروهى   ازصحابه  پیامبر(صلى  الله علیه  وآله)  که  متجاوز  از  ده  نفر  مى  شوند  ًشخصا   ازپیامبر(صلى  الله  علیه  وآله)این  حدیث  را  آورده  اند.(3) 

آیات  در  زمینه   لیت  فراوان  است،  ما  فقط  به  چهار  آیه  فوق  در  این  مختصر  قناعت  مى کنیم.   *  *  *       1.   براى  اطّ  لع  بیشتر  در  این  زمینه  به  کتاب«احقاق  الحق  »  و«الغدیر  »  و«المراجعات  »  و«د  لئل  الصدق »  مراجعه  نمایید.  2.  براى  توضیح  بیشتر  به  کتاب  نفیس  المراجعات  مراجعه  شود.  5.   براى  آگاهى  بیشتر  به  تفسیر  نمونه،  ج5  ،  ص456  مراجعه  شود.    فکر  کنید  و  پاسخ  دهید  1-  نصب  و  تعیین  امام  از  نظر  قرآن  به  دست  کیست؟  2-  آیه  تبلیغ  در  چه  شرایطى  نازل  شد  و  محتواى  آن  چیست؟  3-  اطاعت  بى  قید   وشرط  درباره  چه  کسانى  معقول  است؟  4-   به  چه  دلیل  آیه«...انّما  ولیکم   هلل  »اشاره  به  رهبرى  و  امامت  دارد؟  5-  از  مجموع  آیات  قرآن  در  زمینه  مسئله   الیت  چه  مسائلى  را  مى  توان  استفاده  کرد؟

اعتقادات(۲۳ ):چراپیامبران معصومند؟

مصونیت  از  گناه  و  خطا   بدون  شک  هر  پیامبرى  قبل  از  هر  چیز  باید  اعتماد  عموم  را  جلب  کند  به  طورى  که  در  گفته  او  احتمال  لاف  و  دروغ  و  اشتباه ندهند.   در  غیر  این  صورت  مقامِ  رهبرى  او  متزلزل  خواهد شد.   اگر  پیامبران  معصوم  نباشند  بهانه  جویان   به عذر  این  که  آنها  اشتباه  مى  ،کنند   وحقیقت  طلبان   به خاطر  تزلزل  نسبت   به محتواى  دعوت  ،آنها   ازپذیرفتن  دعوت  شان  خوددارى  خواهند  کرد  یا  وا  لاقل  نمى  توانند   بادلگرمى  آن  را  پذیرا شوند.   این  دلیل  که  مى  توان  آن «   رادلیل اعتماد»   نام  نهاد  یکى   ازمهم  ترین   لئل  عصمت  انبیاء است.   به  تعبیر  دیگر:  چگونه  ممکن  است  خداوند  فرمان  دهد  که  از  انسانى  بى  قید   و  شرط  اطاعت  شود  در  حالى که   این  انسان  ممکن  است  خطا  کند،  و  یا  مرتکب  گناهى  گردد.  در  چنین  حالى  آیا  مردم  از  او  اطاعت بکنند؟  اگر  بکنند  که  تبعیّت  از  خطا  و  گناه  است،  و  اگر  نکنند  مقامِ  رهبرى  او  متزلزل  گردیده،  به  خصوص  این  که  مقام  رهبرى  پیامبران  با  دیگران  کام  ال  متفاوت  است،  زیرا  مردم  تمام  اعتقاد  و  برنامه  خود  را  از  آنها  مى گیرد.   به  همین  دلیل  مى  بینیم   مفسران  بزرگ  هنگامى  که  به  آیه(اطیعوا   هلل  و  اطیعوا  الرسول  و  اولى   لمر  منکم);(1)  «  اطاعتکنید  خدا  و  اطاعت  کنید  پیامبر  و  اولوا  لمر  را  »مى  رسند  مى  گویند   دستور  اطاعت  مطلق  دلیل  بر این   است  که  هم  پیامبر  معصوم  است  و  هم«اولى   لمر  »  و  منظور  از  اولوا  لمر،  امامان  معصومى  هستند همچون  پیامبر(صلى   هلل  علیه  وآله)  وگرنه  خداوند  هرگز  دستور  اطاعت  بى  قید   وشرط   ازآنها   رانمى داد.   راه  دیگرى  که  مى  توان   ازطریق  آن  معصوم  بودن  پیامبران   رادر  برابر  هر   گونه  گناه  اثبات  کرد  این است   که«عوامل  گناه  در  وجود  پیامبران  محکوم  به  شکست  است».  توضیح  این  که  :هنگامى  که  به   ماخودمان  مراجعه  مى  کنیم  مى  بینیم  در  برابر  بعضى   ازگناهان   یاکارهاى  زشت   وناپسند  ًتقریبا  معصوم هستیم.   به  مثال  هاى  زیر  توجه کنید:   آیا  هیچ  آدم  عاقلى  را  پیدا  مى  کنید  که   به فکر  خوردن  آتش  بیفتد؟  یا   وخاکروبه   وکثافات   راببلعد؟ 

آیا  هیچ  انسان  با  شعورى  را  پیدا  مى  کنید  که  لخت  مادرزاد  شود   ودر  کوچه   وبازار  راه  برود؟      مسلماً  نه،  و  اگر  چنین  کارى  از  کسى  دیدیم  حتماً  یقین  پیدا  مى  کنیم  که   از  حال  عادى  بیرون  رفته،  و گرفتار  حالت  روانى  شده  است،  و  اگر  نه  عادتاً  محال  است  شخص  عاقل  اقدام  به  چنین  کارى کند.    وقتى  این  گونه  حا  لت  و  مانند  آن  را«تحلیل  »مى  کنیم  مى  بینیم  زشتى  این  گونه  اعمال   آن  قدر  نزد  ما روشن  است  که  انسان  عاقل  به  سراغ  آن  نمى رود.   این  جاست  که  مى  توانیم  در  یک  جمله  کوتاه  این  حقیقت   رامجسّم  سازیم   و  بگوییم  هر  فرد  عاقل  و سالمى   در  برابر  یک  رشته  اعمال  ناشایست«مصونیت  »  و  یا  به  تعبیر  دیگر  یک  نوع«عصمت »دارد.    از  این  مرحله  پا  را  فراترمى  ،گذاریم  بعضى   ازانسان  ها   رامى  بینیم  که   در  مقابل  اعمال  ناشایست دیگرى  مصونیت  دارند  در  حالى  که  افراد  عادى  چنین نیستند.   مث  ال  یک  طبیب  آگاه  و  ماهر  که  انواع  میکروب  ها  به   راخوبى  مى  شناسد  هرگز  حاضر  نیست  آب  آلوده  اى   راکه   ازشستن  لباس  هاى  بیمارانى  که   به خطرناک  ترین  بیمارى  هاى  واگیر  مبتلا  هستند  ،بنوشد  در  حالى  که  یک  فرد  بیسواد   وناآگاه  ممکن  است  در  برابر  چنین  کارى  بى  تفاوت باشد.   باز  با  یک  تحلیل  ساده  به  اینجا  مى  رسیم  که  هر  قدر  سطح  آگاهى  انسان  نسبت  به  یک  موضوع  بالاتر  مى  رود  مصونیت  بیشترى  در  برابر  اعمال  زشت  او   بهمى دهد.    اکنون  با  این  محاسبه  اگر  کسى  به  قدرى  سطح«ایمان  »  و«آگاهى  »  او  بالا  برود  و  آنچنان  به  خدا  و دادگاه  عدل  او  اعتقاد  داشته  باشد  که  گویى  همه  آنها  را  در  برابر  چشمان  خود  حاضر  و  ناظر  مى  ،بیند  چنین  کسى  در  برابر  همه  گناهان   مصونیت  خواهد  داشت،  و  هر  عمل  زشتى  در  برابر  او  همانند  برهنه  شدن  و  لخت  مادر زاد  در  کوچه  و  بازار  راه  رفتن  در  نظر ماست.   براى  او  مال  حرام  درست  همانند  شعله  آتش  است  همان  گونه  که  ما  آتش  را  به  دهان  نمى  بریم   اونیز  مال  حرام   به دهان  نمى  برد! 

از  مجموع  این  سخن  چنین  نتیجه  مى  گیریم  که  پیامبران   به خاطر  علم   وآگاهى   وایمان  فوق  العاده  اى  که  دارند  انگیزه  هاى  معصیت   رامهار  مى  کنند   وهیجان  انگیزترین  عوامل  گناه  نمى  تواند  بر  عقل   وایمان  آنها  چیره  ،شود   واین  است  که  مى  گوییم  پیامبران  معصومند   ودر  برابر  گناهان  بیمه اند.   *  *  *    مقام  عصمت  چگونه  مى  تواند  افتخار  باشد؟  بعضى،  از  کسانى  که  از  مفهوم  عصمت  و  عوامل  مصونیت  از  گناه  اطّلاعى  ندارند  ایراد  مى  کنند  که  اگر  خدا  کسى  از   راگناه  باز  دارد   وعوامل  گناه   رادر   اونابود  کند  افتخارى  براى  او  نخواهد  بود!  این  یک  مصونیت  اجبارى  است،  و  مصونیت  اجبارى  فضیلت  محسوب  نمى شود.   امّا  با  توضیحاتى  که  در  بالا  دادیم  پاسخ  این  ایراد  کاملا  روشن است:      مصونیت  پیامبران  از  گناه  به  هیچ  وجه  جنبه  اجبارى  ندارد،  بلکه  مولود  ایمان  نیرومند  و  یقین  کامل،  و آگاهى  و  علم  فوق  العاده  ،آنهاست   واین  بزرگ  ترین  افتخار  براى  آنها است.    آیااگر  یک  طبیب  آگاه،  به  شدت  از  عوامل  بیمارى   زاپرهیز  مى  کند  دلیل  بر  مجبور  بودن  اوست؟!  آیا  اگر  چنین  کسى  بهداشت  را  رعایت  مى  کند  فضیلتى  براى   اومحسوب  نمى  شود؟   آیا  اگر  یک  حقوقدان  با  توجه  به  عواقب  شوم  یک  جنایت  هولناک  در  دادگاه  از  آن  به  شدت  پرهیز  دارد فاقد  فضیلت  است؟  و  به  این  ترتیب  به  این  نتیجه  مى  رسیم  که  معصوم  بودن  پیامبران  هم  جنبه  اختیارى  دارد   وهم  افتخار  بزرگى  براى آنهاست.      1.  آیه60. 

فکر  کنید  و  پاسخ  دهید  1-  معصوم  بودن  چند  شاخه  دارد؟  2-  اگر  پیامبران  معصوم  نبودند  چه  مى  شد؟  3-   حقیقت  مقام«عصمت  »چیست؟  4-  آیا  مى  توانید  غیر   ازمثال  هایى  که  در  این  درس  آمده  موارد  دیگرى   رابشمارید  که  همه   یاگروهى  از  مردم  در  مقابل  آن  معصوم  باشند؟  5-  عصمت  انبیاء  اجبارى  است  یا  اختیارى؟  به  چه  دلیل؟

آغاز امامت حجت بن الحسن العسکری علیه‌السلام مبارک باد 🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹

اللهم عجل لولیک

 

تولد حضرت مهدی (عج)

حکیمه خاتون علیهاالسلام ، عمه امام حسن عسکری علیه السلام نقل می کند: وقتی هنگام تولد مهدی(عج) رسید، امام زمان(عج) را دیدم رو به قبله به سجده افتاد. سپس دستش را بلند کرد و گفت: «به یکتایی خدا گواهی می دهم و اینکه جدّم، رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم ، و پدرم امیرمؤمنان علیه السلام ، وصی رسول خداست». سپس یک یک امامان را شمرد تا به خود رسید. امام زمان(عج) از هنگام تولد تا زمانی که پدرش به شهادت رسید، مخفی بود و فقط تعداد خاصی از یاران، او را می دیدند و مسائل خود را از ایشان می پرسیدند. حضرت هنگام رحلت پدر، پنج سال داشت. چنان که در روایات آمده، محل زندگی امام زمان(عج) در دوران کودکی همچون محل زندگی حضرت موسی علیه السلام مخفی بود تا از گزند طاغوتیان محفوظ باشد.

 

 

 

معرفی امام به شیعیان

از آنجا که ولادت امام دوازدهم(عج) به صورت پنهانی انجام گرفت، بیم آن بود که شیعیان در شناخت آخرین حجت پروردگار به اشتباه و گمراهی گرفتار آیند. امام عسکری علیه السلام وظیفه داشت فرزند خود را به گروهی از بزرگان شیعه و افراد مورد اعتماد معرفی کند. آنان نیز خبر ولادت او را به دیگر پیروان اهل بیت علیهم السلام می رساندند تا ضمن معرفی آن بزرگوار، تهدیدی متوجه آخرین سفیر حق نگردد. محمد بن عثمان و چند تن دیگر از بزرگان شیعه نقل می کنند: چهل نفر از شیعیان نزد امام یازدهم گرد آمدیم. آن حضرت، فرزندش را به ما نشان داد و فرمود: «پس از من، این امام شما و جانشین من است. از او فرمان برید و بعد از من در دین خود پراکنده نشوید که هلاک خواهید شد و از امروز به بعد او را دیگر نخواهید دید».

 

 

نشانه ای برای امامت

احمد بن اسحاق، از بزرگان شیعه و یاران امام یازدهم علیه السلام می گوید: خدمت آن حضرت شرفیاب شدم و می خواستم در مورد امام بعد از او سؤال کنم، ولی پیش از آنکه سخنی بگویم فرمود: «ای احمد! همانا خدای متعالی از آن زمان که آدم علیه السلام را آفرید، زمین را از حجت خود خالی نگذاشته است و تا قیامت نیز چنین نخواهد کرد! به واسطه حجت خدا، بلا از اهل زمین برداشته می شود و به [برکت وجود او] باران باریده و بهره های زمینی بیرون می آید».

بقیة اللّه

احمد بن اسحاق می گوید: روزی نزد حضرت عسکری رفتم و پرسیدم: ای پسر رسول خدا! امام و جانشین پس از شما کیست؟ پس آن حضرت به درون خانه رفت و بازگشت در حالی که پسری سه ساله که صورتش همچون ماه تمام می درخشید بر دوش خویش داشت و فرمود: «ای احمد بن اسحاق! اگر نزد خدای متعالی و حجت های او گرامی نبودی، پسرم را به تو نشان نمی دادم. همانا او هم نام و هم کنیه رسول خدا و کسی است که زمین را از عدل و داد پر می کند». گفتم: سرور من! آیا نشانه ای است که قلبم به آن آرام گردد؟ در این هنگام، کودک لب به سخن گشود و به زبان عربی روان گفت: «من بقیة اللّه در زمین هستم که از دشمنان خدا انتقام خواهم گرفت. ای احمد بن اسحاق! پس از اینکه با چشم خود می بینی در پی نشانه مباش».

همچون ستارگان

امام صادق علیه السلام فرمود: «امامان درهای الهی هستند و مردم به وسیله آنان وارد دین می شوند و اگر آنان نباشند دین شناخته نمی شود». پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نیز می فرماید: «همچنان که اگر ستارگان نباشند، آسمان نابود می شود، اگر اهل بیت من هم روی زمین نباشند، اهل زمین هلاک می گردند».

نبوت و امامت باید در میان انسان ها وجود داشته باشد؛ زیرا انسانی که از جسم و روح تشکیل شده، روح مجردش که همواره در پی حقیقت است، در تشخیص راه دچار مشکل می شود و در این مورد، نیاز به راهنما و امام ضروری است.

 

 

امامت کودک

امامت، یعنی نایب شدن از پیامبر و پذیرش ریاست بر تمام اشیا و موجودات، با شروطی پدید می آید که نمی توان آنها را از راه رنج، ریاضت، عبادت و تحصیل در تمام عمر به دست آورد. پس تعیین امامت فقط با خداوند عزوجل است که هر که را خواست تربیت کند، حکمت بیاموزد و قابل ریاست و امامت کند؛ البته در نزد خداوند، انسان کوچک و بزرگ در این مسئله یکسان است. شاهد آن هم، حضرت عیسی علیه السلام است که در گهواره خلعت نبوت پوشید. نیز خداوند در کودکی به یحیی علیه السلام وحی فرستاد و در کودکی عقل او را محکم و کامل کرد. مثال دیگر اینکه خداوند متعالی در آیه تطهیر، حسنین علیهماالسلام را از پلیدی و نادانی به دور می داند و این کنایه از ثبوت منصب امامت در ایشان است. بنابراین، مانعی ندارد که امام زمان علیه السلام در کودکی به امامت رسیده باشد.

نهان زیستی، سنتی الهی

غیبت، یکی از سنت های الهی است که در زندگی پیامبرانی همچون ادریس، نوح، صالح، یوسف، موسی، سلیمان، دانیال و عیسی علیهم السلام دیده می شود و هر یک از آن سفیران الهی، به تناسب شرایط، سال هایی را در غیبت به سر برده اند. امام صادق علیه السلام دلیل غیبت امام عصر علیه السلام را خواست خداوند در جاری کردن سنت انبیاء می داند و این نشان می دهد که سخن از غیبت امام مهدی(عج)، سال ها پیش از به دنیا آمدن ایشان بوده است. امام صادق علیه السلام در جایی دیگر، وقتی از علت غیبت می پرسند می فرماید: «غیبت به سبب امری است که اجازه نداریم آن را برای شما بیان کنیم. غیبت سرّی است از اسرار الهی و چون می دانیم که خداوند بزرگ حکیم است، آن را می پذیریم؛ اگر چه علت آن برایمان معلوم نباشد».

غیبت امام عصر

فشار و شرایط سخت زمان، سبب شد که پس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام در سال 260 هجری قمری، حضرت مهدی(عج) غایب گردد؛ به طوری که حتی شیعیان خاص نیز جز در موارد نادر از دیدار ایشان محروم گشتند. البته در این زمان نیز رابطه امام و امت به کلی قطع نشد، بلکه مردم به وسیله نایبان خاص ایشان، که همگی از بزرگان شیعه و برگزیدگان امام عصر علیه السلام بودند، با مولای خویش ارتباط داشتند. نتیجه آن شد که در همین دوره، شیعیان به رفت و آمد و ارتباط گسترده تر با عالمان دینی خو گرفتند و دانستند که در شرایط غیبت امام نیز راه شناخت وظایفی دینی به روی آنها بسته نیست. عثمان بن سعید عمری، محمد بن عثمان عمری، حسین بن روح نوبختی و علی بن محمد سمری، چهار نماینده ای بودند که از سوی امام عسکری علیه السلام و امام مهدی(عج) انتخاب و به مردم معرفی شدند.

ماجرای سرداب

معتضد عباسی سپاهی را از بغداد به سامرا برای دستگیری حضرت مهدی(عج) فرستاد. یکی از مأموران به نام رشیق می گوید: وقتی سپاه معتضد وارد سامرا شد، به طرف سرداب ـ زیرزمینی که مدتی محل زندگی سه امام بزرگوار بود ـ هجوم آوردند. آنها پشت درِ سرداب، صدای تلاوت قرآن را از حضرت مهدی(عج) شنیدند. لشکر پشت در اجتماع کردند و فرمانده شان پیشاپیش آنها ایستاده بود. ناگاه حضرت مهدی(عج) از راهی که به در سرداب می انجامید آمد و از پیش روی لشکر عبور کرد و از نظرها غایب شد. در این هنگام، فرمانده خطاب به سپاه گفت: وارد سرداب شوید و مهدی را دستگیر کنید! سپاهیان گفتند: مگر ندیدی که او از روبه روی تو عبور کرد. ما گمان کردیم تو او را دیده ای و چون فرمانی ندادی، ما نیز حرکتی از خود نشان ندادیم. بدین ترتیب، امام عصر علیه السلام با قدرت اعجاز از گزند سپاه معتضد نجات یافت و غایب گردید.

لزوم اعتقاد در عصر غیبت

امام جواد علیه السلام می فرماید: «حضرت مهدی علیه السلام بعد از اینکه یادش از خاطره ها محو شد و بیشتر معتقدان به امامتش، از اعتقاد خود برگشتند قیام می کند». شیعیان آن حضرت باید در عصر غیبت، اعتقاد به وجود مبارک آن حضرت، تقوا و دین داری را سرلوحه اعمال خود قرار دهند؛ چرا که امام صادق علیه السلام می فرماید: «صاحب الامر غیبتی خواهد داشت که هر کس در آن دوره بخواهد دین دار بماند، باید سختی هایی را به جان بخرد و دو دستی به دین خود بچسبد».

بریدن از دنیا، پیوستن به دوست

امام رضا علیه السلام می فرماید: «بردباری و چشم به راه گشایش بودن چه زیباست». انتظار کشیدن که از وظایف یاوران امام زمان علیه السلام است، عملی قلبی و درونی است که آثار و برکت های فراوان بیرونی هم دارد. انسان منتظر، همواره بریده از این عالم طبیعت و دنیا به نظر می رسد؛ یعنی گویا در دنیا به صورت نیم خیز نشسته است تا همین که ندای آسمانی به گوشش رسید، از سر سفره جهان برخیزد و خود را به آقایش برساند. انسان منتظر نشانه هایی دارد: پرهیز از گناه، انجام واجبات، داشتن اخلاق الهی و دعوت همیشگی به دین خدا.

انتظار فرج از دیدگاه رهبری

مقام معظم رهبری درباره انتظار فرج و شرایط منتظران می فرماید: «منتظران صاحب الزمان، به منور شدن چشم انداز زندگی بشر و پایان دوران ظلم و تجاوز امید دارند و جنایات ستم و تزویر سردمداران استکبار جهانی، نمی تواند چشمه امید را در دل های آنان خاموش کند. منتظران حجت تردیدی ندارند که روزگار ظلم و طغیان و تجاوز سرانجام به پایان خواهد رسید و قدرت قاهره حق، همه قله های فساد و تعدی را از بین خواهد برد. ما اعتقاد داریم که با ظهور مهدی موعود علیه السلام ، اندیشه و عقول بشری از همیشه خلاق تر خواهد بود و صلح و امنیت کامل در مقیاس جهانی آن به وجود خواهد آمد و ما برای چنین دورانی باید تلاش کنیم تا جهان روز به روز به این عصر آرمانی نزدیک تر شود».

غربت امام عصر

غربت و مظلومیت، رشته ای است پیوسته، از غدیر تا کربلا و از کربلا تا غیبت. آنها که آرزو داشتند در سال دهم هجری، در سایه سار تک درخت وادی جحفه بودند تا با صاحب غدیر بیعت کنند، امروز باید با حجت معبود، مهدی موعود بیعت کنند و هر چه در توان دارند، از یاری امام زمان خود دریغ ندارند؛ چنان که امام علی علیه السلام می فرماید: «خوشا به حال کسی که زمان او (حضرت مهدی علیه السلام ) را درک کند، به دوره او بپیوندد و دوره او را شاهد باشد». نیز ایشان در جایی دیگر می فرماید: «هیچ مرده ای باقی نمی ماند، مگر اینکه شادی ظهور مهدی علیه السلام در قبرش به او می رسد و آنها در قبرهایشان با هم دیدار می کنند و یکدیگر را به قیام قائم علیه السلام بشارت می دهند».

نخل امید

پس کی از روز وصال تو خبر می آید؟	کی شب هجر تو ای دوست به سر می آید؟
هر مسافر به دیار و وطنش باز آمد	کی نگار من غمگین ز سفر می آید؟
آنی از ساحت دل یاد تو بیرون نرود	دائما صورت ماهت به نظر می آید
نغمه مرغ سحر می دهد از صبح خبر	کی پسِ شام فراق تو سحر می آید؟
سدّ لطف تو حفاظت کند از ما ای دوست	هر زمان جانب ما سیل خطر می آید
پس کی ای دوست پس از این همه خوناب جگر	نخل امید من آخر به ثمر می آید؟
ذوالفقار علوی چون که بگیرد در دست	پی آزادی انواع بشر می آید
«ملتجی» منتقم آل محمد، مهدی	پی نابودی هر فتنه و شر می آید